Samenvatting
Tijdens het minicollege gingen hoogleraren Valerie Frissen en Cristian Hesselman in op de noodzaak voor een verantwoord internet. Valerie vanuit een maatschappelijk perspectief en Cristian vanuit een technisch perspectief.
De eerste vraag die Valerie stelde was hoe het internet er eigenlijk voor staat. Eerder constateerden anderen al: Het web is dood, maar het internet is springlevend. Maar is dat het internet waar we op zitten te wachten? Van een open netwerk is het een bastion van gesloten platforms geworden, met grote invloed op onze samenleving. Het heeft ons veel mooie dingen opgeleverd, maar er gaat ook veel mis. Niet alleen onaanvaardbare macht van een handjevol grote platforms. Het internet is ook steeds meer uitgegroeid tot een voedingsbodem voor ontspoord gedrag.
Wat kunnen we daaraan doen? De bouwstenen van het oorspronkelijk ontwerp – open, toegankelijk, neutraal – staan nog centraal, maar misschien zijn we wel toe aan een herontwerp. Een ‘responsible internet’ waarbij we de vitale infrastructuur beschermen, met Nederlandse en Europese wettelijke kaders en regulering en waarbij daadwerkelijk ingezet wordt op alternatieven. Ze riep op om een nieuw netwerk van netwerken te creëren, waarbij publieke waarden het uitgangspunt vormen. Dat betekent ook dat in de infrastructuur van het internet responsibility gestalte moet krijgen.
Vervolgens gaf Cristian Hesselman aan dat het responsible internet op het niveau van de internetinfrastructuur zou moeten leiden tot empowered users. Bijvoorbeeld: om te kunnen zien hoe jouw data door het internet reist zou je de bestaande eigenschappen van het internet zoals open, generiek, gedistribueerd en gedecentraliseerd moeten uitbreiden met transparantie en controllability.
SIDN Labs is daarom mede-initiatiefnemer van het project CATRIN waarin ze samen met diverse academische en industriepartners uit binnen- en buitenland een eerste kleinschalig responsible internet gaan ontwikkelen en opzetten. Hierbij willen ze een aantal hypotheses toetsen:
- De transparantie- en controllability functies van het responsible internet geven gebruikers meer grip op hun data.
- Met die functies is het voor organisaties wiens primaire proces afhangt van de ketens van netwerken op het publieke internet mogelijk om hun supply chain risico’s beter te managen.
- Door transparantie en controllability in te bouwen kunnen we het publieke internet versterken en meer tegenwicht bieden tegen de toenemende dominantie van de mondiale private netwerken van grote partijen zoals Google, Microsoft en Akamai.
- De extra transparantie geeft publieke beleidsmakers meer inzicht in hoe onze maatschappij afhangt van het internet, waarmee ze op basis van metingen scenario’s en actieplannen kunnen ontwikkelen, bijvoorbeeld om beter om te gaan met toenemende niveaus van centralisatie of grootschalige verstoringen.
Discussie
Het minicollege leidde vervolgens tot een levendige discussie over hoe we uit het internet met de big techbedrijven kunnen komen. De visie van Valerie en Cristian daarbij is dat we alternatieven moeten bouwen en bijvoorbeeld op zoek moeten gaan naar andere businessproposities voor netwerkoperators. Je zou je daarbij een internet kunnen voorstellen dat uit meerdere ‘schillen’ bestaat, waarbij de binnenste schil maximale transparantie en controllability levert voor vitale services en de buitenschil een niveau vergelijkbaar met het huidige publieke internet voor toepassingen als streaming en webbrowsen.
Daarnaast ontstond er ook een discussie over internetfragmentatie. Dit naar aanleiding van Valerie’s provocatieve stelling om fragmentatie te omarmen zodat regio’s zoals Europa grip houden op hun publieke waarden in de digitale wereld. Aanwezigen hadden hier wel zorgen bij en gaven aan dat je je dan wel zou moeten richten op fragmentatie op het internet (bijv. door regels van overheden) en niet op fragmentatie van het internet (beperkingen van technische interoperabiliteit), zodat mondiale communicatie op de onderlaag van het internet mogelijk blijft. De discussie sloot naadloos aan op de NL-IGF-worskhop “Internetfragmentatie: Effecten van versplintering van één open, vrij en veilig internet”, dat op 21 november werd gehouden.
Quotes
- “Het web is dood, maar het internet is springlevend. Maar is dat het internet waar we op zitten te wachten?”, Valerie Frissen, Universiteit Leiden/SIDN fonds.
- “We hebben met zijn allen een verantwoordelijkheid om te zorgen dat het internet wel een responsible omgeving is”, Valerie Frissen, Universiteit Leiden/SIDN fonds.
- “Responsible internet op het niveau van de internetinfrastructuur moet uiteindelijk leiden tot empowered users”, Cristian Hesselman, Universiteit Twente/SIDN Labs.
- “Naast bestaande eigenschappen zoals open, generiek, gedistribueerd en gedecentraliseerd zou je deze moeten uitbreiden met transparantie en controllability. Zodat je grip hebt op hoe jouw data door het internet reist”, Cristian Hesselman, Universiteit Twente/SIDN Labs.
Belangrijkste conclusies van de sessie
- Het internet zoals we dat nu kennen heeft onze samenleving fundamenteel veranderd en speelt een cruciale rol in bijna alle aspecten van ons dagelijks leven, maar er gaat ook veel mis. Dat roept ook de vraag op of de oorspronkelijke bouwstenen van het internet nog wel goed genoeg werken.
- Het is tijd om te werken aan een responsible internet waarbij we de civiele infrastructuur die het internet is beschermen, met Nederlandse en Europese wettelijke kaders en regulering als onderdeel van een mondiaal communicatienetwerk en daadwerkelijk gaan inzetten op ‘responsible’ alternatieven.
- Op het niveau van de internetinfrastructuur moet zo’n responsible internet leiden tot meer controle voor de gebruikers, zowel voor burgers als organisaties.
Presentatie
Presentatie sessie: Hoe wordt het internet weer van ons allemaal