17-04-2020

ECP-nieuwsflits corona #4

Corona-app en initiatieven van onze partners en deelnemers

Deze week was er veel discussie en behoefte aan helderheid rondom de inzet van apps bij de terugdringing van het corona-virus. Ethische discussies rondom technologie hebben vaak het karakter van een dilemma. Is het wel of niet aanvaardbaar om – in dit geval – coronatracker-apps in te zetten? In de publieke discussie leidde de ethische zorg over de apps ook tot radicale kritiek. Om een kader te bieden om de ethische vragen en zorgen constructief in te zetten, heeft de ECP-werkgroep Digitalisering en ethiek haar Aanpak begeleidingsethiek aangeboden aan het ministerie van VWS. De aanpak kan helpen op een verantwoorde manier gebruik te maken van een app, rekening houdend met alle ethische aspecten en juridische randvoorwaarden. Wij hopen hiermee een bijdrage te leveren aan de dialoog over het handelingsperspectief van de inzet van corona-apps.

Arie van Bellen
Directeur ECP | Platform voor de InformatieSamenleving

In deze nieuwsflits geven we verder updates over de impact van het coronavirus op onze thema’s en sectoren rondom digitalisering en de samenleving. We delen wekelijks adviezen, tips en initiatieven van onze partners en deelnemers.

Heeft u suggesties, ideeën of goede ervaringen die onze aandacht kunnen gebruiken? Laat het ons vooral weten via info@ecp.nl. Samen gaan we voor een gezonde en veerkrachtige digitale samenleving.

Aanpak begeleidingsethiek ook bruikbaar in coronatijd

Eind vorig jaar publiceerde ECP de Aanpak begeleidingsethiek, geschreven door Daniël Tijink (ECP) en Peter-Paul Verbeek (UT) en ontwikkeld in wisselwerking met de leden van de ECP-werkgroep digitalisering en ethiek.

De onderliggende gedachte van begeleidingsethiek is dat ethiek niet alleen gaat over de vraag ‘mag het of mag het niet’, maar dat er ook een ethiek mogelijk is die komst van technologie in de samenleving normatief begeleidt en omgekeerd de samenleving begeleidt bij het opnemen en vormen van nieuwe technologieën.

De aanpak is gebruikt bij de nationale politie, vorige week zelfs online, en deze week aangeboden aan het ministerie van VWS rondom de ontwikkeling van corona-apps.

Het uNLock consortium komt met een derde corona-app op basis van blockchain/SSI

De overheid wil niet twee, maar drie apps gaan inzetten om de gevolgen van het coronavirus te beperken. De derde app moet tegen kostprijs beschikbaar komen en kan gebruikt worden bij het ‘opengaan’ van Nederland. Dinsdag 14 april sloot de tender.

Eén van de voorstellen is de bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ingediende applicatie uNLock: een open source, non-profit applicatie die het mogelijk maakt om met 100% zekerheid een bewijs van corona-tests/vaccinatie/immuniteit af te geven. Deze applicatie beschermt de privacy van de gebruikers. De app kan een belangrijke bijdrage leveren aan het veilig en gecontroleerd kunnen ‘herstarten’ van de samenleving zodra de COVID-19 uitbraak voldoende onder controle is.

Het open consortium bestaat inmiddels uit Dutch Blockchain Coalition, Rabobank, CMS, TNO, Ledger Leopard, IBM, EY, Arbo Unie en verschillende professoren van de Universiteit Leiden (juridische faculteit) en de Technische Universiteit Delft (faculteit Techniek, Bestuur & Management). Verder worden momenteel gesprekken gevoerd om het consortium uit te breiden en een klankbordgroep met gerenommeerde ethici op te zetten.

Financiële Regelingen Check met blockchain

De Dutch Blockchain Coalition (DBC), TNO en ICTU hebben de handen ineengeslagen om een regelingencheck te ontwikkelen voor het pakket aan financiële noodmaatregelen van de overheid in reactie op de coronacrisis.
De eerste versie kan op korte termijn (medio april) live gaan.

De enorme toestroom van aanvragen voor financiële steun door ondernemers bracht DBC, TNO en ICTU op het idee om een regelingencheck volgens Compliance by Design te ontwikkelen voor financiële noodmaatregelen, te beginnen met de TOGS-regeling voor ondernemers. Op die manier willen ze een bijdrage leveren in deze moeilijke periode. Ten opzichte van huidige checks (Q&A’s, stappenplannen) verschaft de tool sneller duidelijkheid en reduceert het de kans op verkeerde interpretaties van de regels. Daardoor zou deze (open source-)tool het aantal telefoontjes kunnen terugdringen. Ook zou het de systemen bij betrokken overheidsorganisaties kunnen ontlasten omdat de eerste toets – of men in aanmerking komt – buiten het systeem plaatsvindt.

Betalingsverkeer in coronatijd

Hoe kijken winkels aan tegen de verhoging contactloze limieten en hoe spelen criminelen in op de actualiteiten? Betaalvereniging Nederland maakte een rondje langs diverse thuiswerkende mensen uit de retailsector en bancaire wereld met deze en andere vragen rondom het betalingsverkeer in coronatijd. Bekijk de interviews op betaalTV met Janwillem Burgering (NSO/Detailhandel Nederland), Daniël van Delft (VISA), Berend-Jan Beugel (Betaalvereniging) en Kim Gunnink (De Volksbank). Annemieke Lambregts (equensWorldline SE) vertelt over de stabiliteit van de betaalketen en Evelien Witlox (ING) over de situatie in verschillende landen.

Duizenden kinderen en ouderen zitten thuis zonder toegang tot internet

Minimaal 15.000 Nederlanders beschikken op dit moment niet over de benodigde middelen om digitaal mee te kunnen doen. Dat concluderen de initiatiefnemers van de campagne #allemaaldigitaal, een samenwerkingsverband van de Alliantie Digitaal Samenleven, ICT-sector, de overheid en maatschappelijke organisaties. De campagne coördineert het inzamelen, opknappen en uitdelen van gebruikte laptops en tablets, zodat zo veel mogelijk mensen vanuit huis mee kunnen blijven doen. In een week tijd zijn er ongeveer 1500 laptops ingezameld, maar de vraag is vele malen groter. Lotte de Bruijn, directeur van NLdigital, roept op dat alle hulp welkom is, of je nu laptops hebt liggen of een financiële donatie kunt doen.

Onder andere ECP-partners IBM, Kennisnet, KPN, Microsoft, MKB Nederland, VNO-NCW, VodafoneZiggo dragen bij aan dit mooie initiatief. Wilt u ook bijdragen? Ga naar www.allemaal-digitaal.nl.

Online misbruik

Sinds coronamaatregelen flinke stijging in meldingen online seksueel kindermisbruik bij Helpwanted.nl

Bij Helpwanted.nl, onderdeel van Expertisebureau Online Kindermisbruik (EOKM) en de hulplijn voor jongeren die te maken krijgt met seksueel misbruik online, is er sinds de invoering van de coronamaatregelen een flinke stijging in meldingen te zien. We spraken met Arda Gerkens, directeur van het EOKM: “Doordat jongeren nu veel binnen zitten, hebben ze meer tijd om na te denken. Ze worden ongerust: ‘zal die ene naaktfoto die ik een half jaar geleden heb gestuurd, kunnen uitlekken?’ We zien dat soort piekergedachtes echt toenemen.”

Daarnaast is er ook een flinke stijging te zien in financiële afpersing: cybercriminelen doen zich voor als iemand anders en verleiden jongeren online in het sturen van naaktfoto’s. Dit soort meldingen is de afgelopen tijd zelfs verdriedubbeld. Lees hier over de hulp die Helpwanted.nl aan jongeren kan bieden.

Vloggers helpen jongeren te informeren

De begrijpelijkheid van de informatie over de corona-uitbraak is vaak niet helder. Grote groepen komen niet mee of haken af door gebruik van moeilijke woorden en ´talige´ uitleg. Daarnaast zijn er signalen dat nog niet alle jongeren écht bewust zijn van de ernst van de situatie en hun rol daarin. De Alliantie Digitaal Samenleven verbindt daarom verschillende influencers en rolmodellen om meer doelgroepen in begrijpelijke taal te kunnen bereiken. Bijvoorbeeld YouTubers die specifieke multiculturele doelgroepen aanspreken.

Challenge Nederland Mediawijs in tijden van corona

Door de coronacrisis is Nederland in rap tempo digitaal vaardiger worden: we werken massaal online vanuit huis, leren videobellen en bestellen bij online winkels. Maar hierbij blijft de mediawijsheid vaak achter. Gênante videobeelden worden gedeeld, er is veel nepnieuws over corona, kinderen zitten meer achter hun schermpjes, mensen raken gestresst door de continue stroom appjes en er is veel cybercriminaliteit.

Grote noodzaak tot mediawijsheid dus. Daarom heeft kernpartner Netwerk Mediawijsheid een stimuleringsregeling in het leven geroepen. Heeft uw organisatie een initiatief waarmee u mensen tijdens de coronacrisis (en daarna) extra ondersteunt op het gebied van mediawijsheid? Dien uiterlijk 20 april een aanvraag in voor de Challenge Nederland Mediawijs 2020 en maak kans op een bijdrage.

Eerst checken, dan klikken. Juist nu

Vandaag posten veel van de convenantpartners van de campagne ‘Eerst checken dan klikken’ dezelfde boodschap: Herken en voorkom phishing. Eerst checken, dan klikken. De campagne is een initiatief van het ministerie van Justitie en Veiligheid. In een tijd waarin we bijna allemaal veel meer online zijn; online boodschappen doen en shoppen, online vergaderen, online les volgen (of geven), online informatie zoeken, is de kans dat je op een valse link klikt een stuk groter. Bij de Fraudehelpdesk zijn in de periode van 9 maart tot 15 april 22.749 verdachte mails gemeld.

De ZorgCompetentieBank koppelt met AI zorgverleners aan zorgorganisaties

Overal in het land ontstaan mooie en sympathieke initiatieven om te ondersteunen in de coronacrisis. Vaak versnipperd, weinig gecentraliseerd. Een van de initiatieven die slimme technologie inzet om vraag en aanbod eenvoudig bij elkaar te brengen is de ZorgCompetentieBank, een kosteloos online platform dat zorgverleners koppelt aan zorgorganisaties in nood, volledig geautomatiseerd en met gebruik van AI en conversatietechnologie. Ruim een week na de start van de ZorgCompetentieBank, hebben zich ruim 2000 zorgverleners gemeld die willen helpen.

Initiatieven Tech for Good

Lesmateriaal, gratis hulplijnen voor docenten ouders en leerlingen; huiswerkhulp voor nieuwkomers… Er komen mooie initiatieven voorbij die de gevolgen van de coronacrisis voor de nieuwe thuissituatie verlichten. SIDNfonds zette een aantal initiatieven op een rijtje.

Eventagenda