Op woensdag 24 januari 2024 organiseerde ECP | Platform voor de InformatieSamenleving in samenwerking met Stichting Privacy First de 7e Nationale Privacy Conferentie, in de Glazen Zaal in Den Haag. Met een all-female programma gingen we dit jaar, onder leiding van dagvoorzitter Tom Jessen, dieper in op het thema: Onderwijs & Privacy. Want hoe borg je gegevensbescherming? Staan onderwijsinstellingen stil bij het belang van dataminimalisatie? Hoe kunnen scholen met techbedrijven en andere instanties samenwerken om privacy in het onderwijs te verbeteren?
Wij kijken terug op een informatieve en geslaagde middag met ruim 180 vertegenwoordigers van overheid, bedrijfsleven, onderwijsveld, maatschappelijke organisaties en wetenschap. Hieronder kunt u de NPC gedeeltelijk terugkijken. Ook hebben we de highlights van de conferentie voor u op een rijtje gezet.
Winnaars Nederlandse Privacy Awards 2024
Tijdens de Nationale Privacy Conferentie van Privacy First en ECP zijn de Nederlandse Privacy Awards uitgereikt. De winnaars van de Nederlandse Privacy Awards 2024 zijn:
- Jet-Stream (categorie Techniek)
- Privacy Simulatie (categorie Bewustmaking)
- Publiek Vervoer Groningen Drenthe (categorie Toepassing)
- Oasys Now (Aanmoedigingsprijs)
De Nederlandse Privacy Awards bieden een podium aan organisaties en initiatieven die privacybescherming zien als een kans zien om zich positief te onderscheiden en privacyvriendelijk ondernemen en innoveren tot norm te maken. Deze Awards worden jaarlijks door Privacy First georganiseerd rond de Europese Dag van de Privacy. Bekijk hier de winnaars en de toelichting vanuit de jury!
Sfeerimpressie
Wim van der Spiegel Fotografie
Verslag keynotesprekers
Geschreven door Henk Boeke. Volledige verslag te lezen op Nationale Privacy Conferentie 2024: lichtpuntjes en succesverhalen – Privacy First.
Vijf top-deskundigen lieten hun licht schijnen over het thema ‘onderwijs en privacy’. Hieronder een korte samenvatting van hun presentaties.
Met AP in gesprek over privacy & onderwijs
Katja Mur (Autoriteit Persoonsgegevens) schetste een aantal positieve ontwikkelingen, waaronder het initiatief voor een kinder-AP, het opzetten van een nationaal FG-register, en de gestandaardiseerde overeenkomsten van SIVON en SURF om scholen en instellingen voor hoger onderwijs veel werk uit handen te nemen.
Vooral die kinder-AP trok onze aandacht. Omdat er – vooral ook in het onderwijs – zo ontzettend veel gevoelige gegevens van kinderen worden vastgelegd, zoals gegevens over de thuissituatie (waaronder armoedegegevens), medische gegevens, gedragsgegevens en leerresultaten. Wat ingrijpende gevolgen kan hebben. (Zie bijvoorbeeld: Een vechtpartijtje in de zandbak kan je tot het HBO blijven achtervolgen, wat al in 2004 door de website Ouders Online gesignaleerd werd.) We zullen dit initiatief voor een kinder-AP op de voet blijven volgen.
Gebruik van Big Tech in het onderwijs
Sjoera Nas (Privacy Company) vertelde enthousiast en gedreven over de successen die zij met haar organisatie inmiddels behaald heeft bij het onder druk zetten van tech-giganten als Microsoft en Google om privacy echt serieus te nemen. Waarbij haar organisatie onconventionele middelen niet schuwt. Ook opmerkelijk: door toedoen van Nas is Zoom nu de privacy-vriendelijkste videovergadertool.
Wat die onconventionele middelen betreft: Nas vertelde meeslepend over haar DPIA’s in het onderwijs, die ook toegepast kunnen worden als handhavingsinstrument. De problemen die je constateert, kun je meteen gebruiken om de leveranciers onder druk te zetten. (“En als je er niets aan doet, dan gaan we ermee in de publiciteit.”) Google en Microsoft zijn daar inmiddels voor gezwicht. En Zoom reageerde sneller dan het licht op Nas’ verbetervoorstellen.
Ook leuk: de truc om data-slurpers te voeden met nonsens-data, zodat je kunt bewijzen dat ze niet ál jouw gegevens hebben verschaft, als je om inzage vroeg.
Bekijk hier de presentatie. Niet voor publicatie.
Publieke waarden in een digitaliserende sector: het hoger onderwijs en onderzoek
José van Dijck (universiteitshoogleraar Universiteit Utrecht) concentreerde zich op privacy in het hoger onderwijs. Onder andere naar aanleiding van de problemen die in de corona-periode ontstonden met de digitale surveillance bij online-tentamens, en de recente problematiek bij het massaal implementeren van ChatGPT/GPT3 in allerlei systemen, variërend van leerversnellers tot chat-applicaties.
Dit alles heeft geleid tot een vruchtbare discussie over ‘publieke waarden in het onderwijs’ (autonomie, rechtvaardigheid en menselijkheid), en tot de zogenaamde Waardenwijzer van SURF en Kennisnet.
Van Dijck brak ook een lans voor het gebruik van opensource software, en het ontwikkelen van techniek in eigen beheer (door universiteiten), om minder afhankelijk te worden van aanbieders als Google en Microsoft. Hoewel ze erkende dat die bedrijven wél zeer goede producten leveren. Waarvan het nog maar de vraag is of je zelf dat niveau kunt halen, als je ze in eigen beheer gaat ontwikkelen. Ook hebben universiteiten problemen met het gebruik van opensource software, omdat dat enorme capaciteitsproblemen geeft.
Bekijk hier de presentatie. Niet voor publicatie.
Digitaal Veilig Onderwijs: de praktijk van het Funderend Onderwijs (PO & VO)
Larissa Zegveld en Sabrina van Miltenburg (Stichting Kennisnet) bespraken digitale veiligheid in het funderend onderwijs, waarbij opnieuw de Waardenwijzer een belangrijke rol bleek te spelen. Onder andere als handig instrument voor ontwikkelaars.
Daarnaast lieten zij zien hoe onmisbaar onderwijs in digitale geletterdheid is: de gemiddelde leerling draait zijn hand niet om voor het misleiden van de algoritmes van TikTok en Instagram, maar heeft geen flauw benul van de gevaren van gezichtsherkenning, die afgelopen zomer op allerlei vakantieparken gebruikt werd.
Onderwijs in digitale geletterdheid is nodig om burgers, te beginnen bij leerlingen in het funderend onderwijs, te leren hoe ze ook in de digitale wereld kunnen participeren en meepraten, net als in de fysieke wereld. Het onderdeel ‘veiligheid’ is inmiddels gereed (zie: digitaalveiligonderwijs.nl); het onderdeel ‘privacy’ is nog in de maak.
Bekijk hier de presentatie. Niet voor publicatie.
Sprekersinformatie
Katja Mur
Katja Mur is sinds 1 februari 2019 lid van het bestuur van de AP. Per 1 februari 2024 wordt zij herbenoemd voor een periode van 5 jaar. Mur werkt sinds 1993 in het openbaar bestuur. Voordat zij bestuurslid werd bij de AP, was zij directeur Macro-Economische Vraagstukken en Arbeidsmarkt bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Daarvoor werkte zij als programmadirecteur, afdelingshoofd en inspecteur bij diverse ministeries.
Sjoera Nas
Sjoera Nas is senior privacy consultant bij Privacy Company in Den Haag. Ze werkte bijna 12 jaar bij de Autoriteit Persoonsgegevens als hoofd van het internet team. Sjoera heeft een groot aantal Data Protection Impact Assessments (DPIA’s) uitgevoerd voor de Nederlandse overheid en voor de ICT-inkooporganisaties voor scholen en universiteiten. Haar uitgebreide rapporten over de risico’s van gegevensverwerking door Google, Microsoft, Zoom en Facebook (Pages) zijn openbaar. Zie voor blogs https://www.privacycompany.eu
José van Dijck
José van Dijck doet onderzoek naar sociale media, de impact van digitale technologieën op de samenleving en de invloed van tech-bedrijven op onderwijs en media. Aan de Universiteit Utrecht leidt zij een groep onderzoekers op het gebied van ‘digital governance’. In 2021 won zij de prestigieuze Spinoza-prijs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) voor haar wetenschappelijke prestaties. In 2022 maakte zij deel uit van een consortium dat beloond werd met een NWO-Zwaartekrachtpremie voor onderzoek naar “de algoritmische samenleving”.
Larissa Zegveld
Larissa Zegveld is directeur-bestuurder van stichting Kennisnet. Kennisnet ondersteunt scholen bij een professionele inzet van ict. Goed onderwijs legt de basis voor leven, leren en werken en daagt leerlingen en studenten uit om het beste uit zichzelf te halen. Dat vraagt om onderwijs dat inspeelt op sociale, economische en technologische ontwikkelingen.
Ook is zij voorzitter van Forum Standaardisatie (FS), ingesteld door de Nederlandse overheid, met als doel veilig en makkelijk digitale gegevens met elkaar uitwisselen. Door eenduidig te werken, kunnen we de gegevens van burgers en bedrijven beter beveiligen, makkelijker uitwisselen en toegankelijk maken voor iedereen.
Sabrina van Miltenburg
Sabrina van Miltenburg is Programmamanager Digitaal Veilig Onderwijs. In het Programma werken vijf partijen, te weten: Kennisnet, Sivon, de PO-Raad, de Vo-raad en het Ministerie van OCW nauw samen om de informatiebeveiliging en privacy in het funderend onderwijs te versterken.
24-01-2024
Privacy
De hoeveelheid digitaal beschikbare data neemt met de dag toe. Steeds meer persoonlijke gegevens en bedrijfsgegevens worden in steeds meer databases opgeslagen. Databases die vaak via het web toegankelijk zijn. Bij een te losse ho... + Meer over Privacy