Quantum computing- en internet: Wat is het? Welke toepassingen zijn er? En wat is er nodig aan onderzoek en samenwerking om de technologie echt bruikbaar te maken? Op donderdag 4 april 2019 gingen we samen met TNO over deze technologie in gesprek tijdens de eerste ECP-bijeenkomst in een reeks over quantumtechnologie. Hieronder het verslag.
Tijdens de bijeenkomst ‘Quantum computing en internet’ werd duidelijk dat quantum toekomstmuziek is, waar we nu al op dansen. Deze doorbraaktechnologie brengt grote kansen met zich mee voor Nederland. quantum heeft impact op beveiliging en er zijn nu al concrete maatregelen nodig. Reden voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat om een Nationale Agenda Quantum Technologie op te stellen.
Quantum computing
Een quantumcomputer gebruikt quantummechanische eigenschappen uit de natuur die bijvoorbeeld bij elektronen voorkomen om mee te rekenen. Dat lukt op dit moment alleen bij hele lage temperaturen. Een stabiel werkende quantumcomputer kan problemen op gaan lossen die niet op te lossen zijn met de huidige generatie supercomputers.
Een toepassing die nu al op korte termijn beschikbaar komt, is het quantum-internet: daarmee kunnen quantumcomputers samenwerken en verbonden worden. Quantum-internet speelt ook een belangrijke rol bij beveiliging: het is fundamenteel onmogelijk om informatie verzonden via het quantum-internet af te luisteren. QuTech heeft onlangs een roadmap quantum-internet gepubliceerd in het tijdschrift Science.
QuTech
Bezoekers waren te gast bij QuTech, een toonaangevend onderzoekscentrum dat in 2014 is opgericht door TU Delft en TNO. QuTech is een internationaal icoon op het gebied van quantum computing en quantum internet. Begin 2019 bracht een internationale visitatiecommissie, onder leiding van professor Robbert Dijkgraaf, een evaluatierapport uit waarin QuTech een invloedrijk instituut van wereldklasse werd genoemd.
ECP | Platform voor de InformatieSamenleving en TNO
Deze bijeenkomst was de eerste in een reeks over quantumtechnologie die door ECP en TNO georganiseerd wordt als verkenning van toekomstige samenwerking op dit gebied. Om de kansen van quantum optimaal te kunnen benutten, is samenwerking nodig. Wetenschap, overheid en bedrijfsleven moeten samenwerken rond thema’s als technologie, software, infrastructuur, kennis en vaardigheden, toepassingsmogelijkheden en de maatschappelijke aspecten.
Quantum en cybersecurity
De kracht van quantum is ook een potentieel gevaar. De huidige encryptie-standaarden zullen namelijk niet bestand zijn tegen de rekenkracht van quantum. Wie kwaad wil, kan zelfs besluiten om data die nu nog niet te ontcijferen is, wél buit te maken en die in de toekomst met behulp van quantum alsnog te toegankelijk te maken. Het ‘quantum-ready maken’ van data is dan ook een onderwerp waar nu al over nagedacht moet worden. Hetzelfde geldt voor vragen over quantum in relatie tot ethiek en wet- en regelgeving. Onderwerpen die in volgende deelnemersspecials van ECP over quantum nog aan bod zullen komen. Houd hiervoor de agenda van ECP in de gaten.
There are problems that you can never solve by classical computing but we will need classical techniques to solve quantum problems – Fabio Sebastiano
Nationale Agenda Quantum Technologie
Nederland is toonaangevend als het gaat om het onderzoek naar quantum en de bijbehorende technieken. Er liggen dus kansen op het gebied van werkgelegenheid, innovatie en wetenschap, maar bijvoorbeeld ook voor publiek-private-samenwerking. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft met partners het initiatief genomen voor een Nationale Agenda Quantum Technologie, die in juni 2019 wordt gelanceerd. De inhoud van deze agenda werd kort uiteengezet tijdens de deelnemersspecial.
Nederland heeft een unieke startpositie. We staan op de wereldkaart – Freeke Heijman
Doel van de nationale agenda is dat Nederland in 2030 hét quantum capital van de wereld is. Die positie zal als een magneet werken op topwetenschappers en quantum-engineers, zorgt voor een integratie van quantum in de maatschappij, levert duizenden banen op én maakt Nederland gidsland voor quantum-regelgeving en -ethiek.
Toekomst is hoorbaar
Aan het eind van de deelnemersspecial kregen de bezoekers een rondleiding door het laboratorium van QuTech. Een plek waar de toekomst letterlijk hoorbaar is; een constant gezoem en getik vult de ruimtes. Het is het geluid van de installaties die de temperatuur van de hangende koelkasten reguleren. In deze koelkasten ligt een handjevol qubits te wachten om vol te worden ingezet.
Rondleiding QuTech: een gesloten en open ‘koelkast’ waar de temperatuur het absolute nulpunt bereikt.
Sprekers en presentaties
- Kees Eijkel (Director of Business Development bij QuTech): welcome
- Fabio Sebastiano (Assistant professor at QuTech): what is quantum?
- Maran van Heesch (Scientist at TNO): what can you do with quantum? Download presentatie.
- Freeke Heijman (min EZK en Director Strategic Development bij QuTech): Download presentatie.