Tijdens de ECP Jaarfestival sessie ‘Vertrouwen in Verkiezingen’ ging een panel in gesprek met 100 deelnemers in de zaal. Het panel werd geleid door Rob van Gijzel (voormalig Tweede Kamerlid en burgermeester van Eindhoven. Van Gijzel is nu voorzitter van de Dutch Blockchain Coalition en voorzitter Raad van Toezicht NOS. In het panel namen verder deel Geert-Jan Bogaerts (voorzitter Stichting PublicSpaces) en Tom Demeyer (CTO Waag Futurelab).
De vraag die centraal stond tijdens de sessie is hoe we grip terugkrijgen op onze digitale democratie. Politieke partijen maken graag gebruik van mogelijkheden om het stemgedrag in hun voordeel te laten beïnvloeden, maar de problematiek van de digitale omgevingen waarin het publieke debat gevoerd wordt gaat verder dan verkiezingen alleen. Fake news, desinformatie en groeiende polarisatie zijn gevolgen van een online omgeving waar de we als democratie geen grip meer op hebben. We zijn steeds meer overgeleverd aan big tech bedrijven. Hoe zorgen we ervoor dat de informatiebubbels waar we allemaal inzitten in ieder geval feitelijk juiste, of authentieke informatie presenteren? Wat zien wij hier als grens? En hoe zorgen we ervoor dat Nederland vertrouwen houdt in de digitale samenleving en democratie?
Eén van de oplossingen die hoop biedt over de toekomst werd door Bogaerts en Demeyer gepresenteerd: Proof of Provenance
In het project Proof of Provenance wordt onderzocht hoe online media-uitingen kunnen worden voorzien van een bewijs van authenticiteit. De naam Proof of Provenance is geleend uit de kunstwereld, waarin het het eigendom van kunstwerken door de tijd heen beschrijft. In de context van dit onderzoek gaat het er echter niet om eigenaarschap of afkomst aan te tonen, maar om te bevestigen dat media authentiek is met bewijsbare attributen van de afzender. Een kenmerk van authenticiteit is niet noodzakelijk terug te leiden op een persoon. Daarnaast is een belangrijk aspect van Proof of Provenance dat het niet wordt gebruikt om aan te tonen of informatie juist is, maar alleen dat de bron op een bepaalde manier authentiek is.
Het project staat nog in de kinderschoenen en er is een brede coalitie nodig om het idee breder te laten landen in onze samenleving. Van Gijzel en het publiek vroegen dan ook kritisch door op de vervolgstappen die gezet moeten worden. Een belangrijke conclusie die tijdens de sessie werd getrokken is dat publiek private samenwerking essentieel is. Het Proof of Provenance project is nu vooral gericht op publieke instellingen en de overheid, maar ook de markt en de big tech bedrijven moeten meegenomen worden in deze transitie. Een belangrijke vervolgstap is het verbinden van gelijkgestemde initiatieven zoals de Dutch Blockchain Coalition en Stichting PublicSpaces. ECP | Platform voor de InformatieSamenleving kan hier een belangrijke rol in spelen.