Belangrijkste conclusies
- Cloud is een netwerkmarkt. Om deze markt gezond te houden zijn open standaarden noodzakelijk voor data-portabiliteit en cloud-interoperabiliteit.
- De overheid moet de regie nemen en kaderstellend optreden voor de Cloud. Cloud providers willen best meebewegen, maar hebben duidelijkheid nodig.
- Zonder eigen expertise in huis wordt de overheid steeds afhankelijker van grote buitenlandse Cloud providers.
Samenvatting
Vier tafelgasten gaven vanuit verschillende invalshoeken (politiek, wetenschap, journalistiek en overheid) hun visie over de afhankelijkheid van de grote Cloudproviders, wat er nodig is om die te verminderen, hoe open standaarden daarbij kunnen helpen, en discussiëren hierover met het publiek.
Discussie
Rudi Bekkers (Tu/e) geeft een korte inleiding over Cloud en de problematiek die daarbij speelt. Hij beschrijft de grote verwachtingen die men had van Cloud, zoals meer efficiëntie, betere schaalbaarheid, minder hardware en onderhoud, en dus ook minder kosten. Tegelijkertijd wijst hij op de schaduwzijde van Cloud. Zo blijkt Cloud in de praktijk minder kostenbesparend dan verwacht. Het grootste probleem is de groeiende afhankelijkheid van een kleine groep zeer grote (en buitenlandse) Cloud providers. Rudi stelt dat de Cloud markt een zogenaamde netwerkmarkt is, die zich niet gedraagt zoals klassieke markten. Open standaarden voor dataportabiliteit en cloud-interoperabiliteit zijn nodig om de markt voor Cloud-platformen en diensten-gezond te houden.
Bart Groothuis (Europees Parlement) waarschuwt dat de Europese Commissie regulering voor digitale soevereiniteit en cybersecurity inzet als middelen om Amerikaanse Cloud providers uit Europese de markt te drukken. Dit kan niet alleen uitlopen op een handelsoorlog; Europa heeft bovendien nog geen volwassen marktaanbod om een alternatief te bieden voor de grote Amerikaanse marktpartijen. Er zijn in Europa nu eigenlijk maar twee bedrijven die de plaats zouden kunnen nemen van de Amerikaanse dienstverleners, en die zijn allebei Frans. Politiek en marktprotectionisme speelt dus als een stoorzender mee. Het Europees Parlement heeft een rol om misbruik van de regelgeving te voorkomen. Het beleid moet niet protectionistisch (tegen Amerikaanse leveranciers) gericht zijn. Juist meer keuzevrijheid en een gezonde markt moet de ambitie zijn.
Bert Hubert (journalist) stelt vast dat de overheid helemaal vast zit aan Cloud providers en vooral aan Microsoft. Een probleem met deze afhankelijkheid, is dat dominerende marktpartijen uiteindelijk aan ‘black holing’ gaan doen. ‘Black holing’ wil zeggen dat een kleine groep dominante marktpartijen alleen nog maar data- en berichtenverkeer tussen elkaar toelaat, en zo andere partijen nog meer uit de markt en zelfs uit de infrastructuur drukt. Bert geeft aan dat je technische kennis in huis moet hebben om leveranciersafhankelijkheid te bestrijden. En daar gaat het mis bij de overheid, die door jaren van bezuinigingen onvoldoende expertise meer zelf in huis heeft. Bert stelt vast dat er bij de overheid nauwelijks meer systeembeheerders werken, alleen nog maar functioneel beheerders. Hij vergelijkt de grote Amerikaanse Cloud aanbieders met Ikea: je kunt er alles kopen, en het is allemaal op elkaar afgestemd. Daar tegenover moet je in Europa ook Ikea’s stellen, geen kleine winkels met een beperkt aanbod.
Jacco Brouwer (VNG Realisatie) licht toe wat de Nederlandse HAVEN standaard leveranciersen platformonafhankelijkheid voor de Cloud faciliteert. De kern van HAVEN wordt gevormd door een ‘standaard’ voor platform-onafhankelijke cloud hosting, gebaseerd op Kubernetes. De standaard staat op Gitlab, en de discussies worden gevoerd op Slack. Een belangrijk onderdeel van Haven is de compliance checker. Alle grote Cloud providers bieden al HAVEN compliant hosting aan. De noodzaak voor HAVEN komt voort uit het gefragmenteerde landschap bij gemeenten, waar het wiel steeds opnieuw wordt uitgevonden. Uniformering is nodig om efficiëntie te verhogen en kosten te verlagen. Als overheid moeten wij de regie voeren en kaderstellend zijn.
In de discussie die volgde op deze standpunten, kwamen de volgende punten naar voren:
- Winst-maximalisatie van de grote Cloudproviders staat op spanning met publieke waarden en publiek geld. Voor de grote Cloudproviders geldt: als je in de status quo goed geld verdient, is er geen stimulus om te veranderen.
- Cloud providers willen best meebewegen, maar vragen duidelijkheid van de overheid. Daarom moet de overheid regie nemen en kaders stellen.
- De overheid moet het aandurven om eens met een alternatieve aanbieder van Clouddiensten in zee te gaan. Dat geeft een enorme boost aan de markt. Je kan je inkoopvoorwaarden best zo aanpassen dat je aanbieders uitsluit waar je niet (meer) mee in zee wilt.
- Het vergt lef, kennis en standaarden om te veranderen. Dus kies als overheid ook eens voor die Europese partij, zorg dat je voldoende IT-kennis in huis hebt, en vraag om en investeer als overheid in open standaarden.
Presentaties