Belangrijkste conclusies
- Er is een dialoog nodig tussen Kamerleden, ambtenaren en maatschappelijke organisaties, tussen bewindslieden, bedrijven en burgers, om te achterhalen waarom het tot dusver niet gelukt is om een aantal beloftes na te komen.
- Het is belangrijk om met elkaar na te denken wat er nodig is om een aantal ambities de komende tien jaar wél te realiseren.
- Het is een valse tegenstelling te zeggen dat standaarden maatwerk in de weg zitten. Standaardisatie maakt professioneel maatwerk mogelijk.
Samenvatting
Ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van ECP is in opdracht van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken onderzoek uitgevoerd naar wat de regering de afgelopen 25 jaar heeft waargemaakt op het gebied van digitalisering. Welke beloftes, toezeggingen en ambities zijn waargemaakt en wat heeft het kabinet niet voor elkaar gekregen? Met een bijzondere focus op de relatie tussen overheid en samenleving en tussen burger en bestuur. De resultaten zijn door onderzoeker Guido Enthoven gedeeld tijdens deze breakout-sessie.
Dat er veel is gebeurd op het gebied van digitalisering, overheid en samenleving, is een understatement. Zo heeft de burger brede toegang tot internet gekregen, is het eenvoudig om rijbewijzen en energiesubsidies digitaal aan te vragen en maken miljoenen Nederlanders gebruik van de vooringevulde belastingaangifte. Aan de andere kant blijkt dat er ook veel niet is gebeurd. Zoals een informatieregister met een overzicht van nota’s, onderzoeken etc. die bij de overheid aanwezig zijn over een specifiek thema. Of het verankeren in de Grondwet van het recht van burgers op toegang tot overheidsinformatie.
De meeste thema’s zijn nog steeds actueel. Dit onderzoek laat zien dat veel van de beloften van 25 jaar geleden opnieuw uitgesproken worden in regeerakkoorden, ambtelijke beleidsnota’s en verkiezingsprogramma’s.
Na de presentatie van het onderzoek werden de stoelen aan de kant gezet en de zaal met een lijn in tweeën gedeeld. Door aan een kant van de lijn te staan, gaven de aanwezigen aan of ze vóór of tégen de stelling waren, met interessante zienswijzen en discussies tot gevolg.
Discussie
Om een discussie op gang te brengen, werd gebruikt gemaakt van het ‘cross the line’ concept. Deelnemers kregen stellingen voorgelegd en stapten naar een kant van de lijn om aan te geven of ze wel of niet eens waren. De stellingen luidden als volgt:
- De rijksoverheid maakt al meer dan 25 jaar mooie plannen, maar bij het uitvoeren ontbreekt blijkbaar de wil. Het gaat de komende 25 jaar daarom ook niet lukken.
- Zet de burger niet meer centraal; dat schept valse verwachtingen en het werkt niet.
- Een eerste stap om de informatiehuishouding op orde te brengen is een informatieregister.
- Het is een valse tegenstelling dat standaardisatie en menselijk maatwerk niet bij elkaar passen.
Bij de stelling ‘zet de burger niet meer centraal’ werd gezegd dat juist de relatie tussen professional en burger centraal moet staan en niet de burger als persoon. Om burgers te kunnen helpen moet de professional goed zijn werk kunnen doen. Een deelnemer gaf aan: “Als je de burger centraal stelt, ga je ervan uit dat die het allemaal zelf moet doen. Terwijl professionals burgers juist moeten helpen om beter voor zichzelf te kunnen zorgen”. Bij de stelling over het ontwikkelen van een informatieregister werd gevraagd wat voor burgers essentiële informatie is. “Dan heb je de hoofdlijnen van een informatieregister te pakken. Dat is binnen een jaar te realiseren, zonder al te veel kosten.”
Alleen bij de laatste stelling was men het eens: iedereen vond het een valse tegenstelling dat ‘standaardisatie en maatwerk niet bij elkaar passen’.
Presentaties
Relatie burger en overheid, een tussenbalans na 25 jaar digitalisering: Powerpoint in PDF