Terugblik NL IGF Event 2025

• Internet governance

05-06-2025

Dit jaarlijkse evenement, in aanloop naar en ter voorbereiding op het Internet Governance Forum 2025 in Noorwegen, vond plaats op donderdag 5 juni in Den Haag. 

Marjolijn Bonthuis (ECP) opende de middag met een warm welkom namens het ministerie van Economische Zaken, SIDN en ECP | Platform voor de InformatieSamenleving, de drie partners binnen het Nederlands Internet Governance Forum (NL IGF). Ze benadrukte de symbolische en strategische waarde van dit moment: het IGF bestaat dit jaar 20 jaar en staat aan de vooravond van de WSIS+20 onderhandelingen. De afspraken die tijdens de WSIS (World Summit on the Information Society) zijn gemaakt, waarvan de fundamenten werden gelegd in 2003 en 2005, vormen het mondiale kader voor digitale beleidsvorming. Dit najaar vindt de evaluatie plaats en voor Nederland is dit proces essentieel. Als open samenleving met een sterke digitale basis hebben we iets te verliezen, maar ook iets bij te dragen.  

Keynotes plenaire opening

Jochem de Groot: ‘Bots, blokken en bondgenoten: over de nieuwe geopolitiek van technologie’

Jochem de Groot (Humanative) nam het publiek mee in de geopolitiek van technologie. In zijn verhaal over ‘Bots, Blokken en Bondgenoten’ liet hij zien hoe staten én techbedrijven strategisch opereren in een steeds complexere machtsverdeling. Vanuit zijn ervaring als diplomaat en techlobbyist liet hij zien hoe technologiebedrijven als geopolitieke spelers opereren.  

De Groot schetste hoe in de VS de verwevenheid tussen big tech en defensie historisch diepgeworteld is, met bedrijven als Microsoft, Amazon en Palantir als essentiële partners voor het Pentagon. In China daarentegen stuurt de overheid de techsector via civiel-militaire samenwerking en data als nationaal bezit. Volgens de Groot moet Europa kiezen voor strategische digitale autonomie: door te investeren in eigen cloud- en AI-capaciteit, en het exporteren van waardengedreven wetgeving. Zijn slotboodschap: alleen door samenwerking en bewuste keuzes over waarden en infrastructuur blijft Europa geopolitiek relevant. 

Mariëlle Wijermars: ‘De autocratische dreiging van Rusland: Is er een toekomst voor het vrije internet?’

Mariëlle Wijermars (Universiteit Maastricht) presenteerde een diepgravend en kritisch verhaal over de strategieën van autoritaire staten, met de focus op Rusland. In haar keynote waarschuwde ze voor de aanhoudende ondermijning van mensenrechtennormen door autoritaire staten en het gevaar van uitholling van het multistakeholder model in Internet Governance door middel van, o.a., schijn-NGOs (‘GONGOs’).  

Met de autocraterising van de VS – tot voor kort een van de verdedigers van een mondiaal, open internet en ondersteuner van digitale rechtenorganisaties wereldwijd – is Europa, en in het bijzonder Nederland, nu aan zet. Het aanstaande Internet Governance Forum in Oslo moet aangegrepen worden om coalities te bevestigen en nieuwe coalities te initiëren om ook in de toekomst de kernprincipes van het open internet te kunnen waarborgen.  

Break out sessies 

1. Alles in de Cloud? Bouwen aan Digitale Soevereiniteit 

In deze sessie stond de groeiende invloed van grote cloudproviders centraal. Zij beheren een groot deel van de digitale infrastructuur en bepalen daarmee in toenemende mate de contouren van het internet. Wat betekent dit voor publieke waarden, transparantie en zeggenschap? En welke rol kan Nederland spelen om publieke belangen te borgen? Er werd verkend of bestaande internet governance-mechanismen voldoende houvast bieden of dat nieuwe structuren nodig zijn. Ook kwamen beleidsopties aan bod om digitale autonomie te versterken, zoals aanbestedingseisen, standaardisatiebeleid en wetgeving. De discussie krijgt een vervolg tijdens het IGF in Oslo, waar dit thema’s ook internationaal op de agenda staat en specifiek tijdens de sessie ‘Day 0 #270 Everything in the Cloud? How to remain digital autonomous‘. 

• Bjorn Hakansson (TNO) – moderator
• Anke Sikkema (ministerie van Economische Zaken)
• Dennis Broeders (Universiteit Leiden)
• Jacqueline van de Werken (Leaseweb en Dutch Cloud Community)
• Annemarie Costeris (Microsoft)

2. In Debat over Online Content Moderatie 

Tijdens deze sessie verkenden de sprekers het spanningsveld tussen onlinevrijheid en veiligheid. Jelle Postma begon deze sessie met een presentatie over het werk van Justice for Prosperity, dat onderzoek doet naar ondermijning. Hij deelde inzichten over de problematiek rond online haat, extremisme en radicalisering. In het daaropvolgende gesprek werd duidelijk dat er nog veel gedaan moet worden om deze problematiek aan te pakken maar dat dit een gedeelde verantwoordelijkheid is. Zo moet de politiek meer moet doen om dit complexe vraagstuk aan te pakken. Wet- en regelgeving zijn noodzakelijk, maar niet voldoende. En er moet ook worden ingezet op preventie, educatie en betere samenwerking tussen publieke en private partijen. 

De sprekers wezen ook op het belang van een internationaal gezamenlijke aanpak, ondanks mogelijke verschillen. “Laten we het hebben over waar we het wél over eens zijn,” klonk het. Kennis is momenteel te versnipperd, en ook de rol van de politie verdient meer aandacht in de aanpak van online dreiging. De rode draad: online contentmoderatie raakt aan democratische waarden en maatschappelijke normen. Vrijheid en veiligheid hoeven elkaar niet uit te sluiten, mits er gestuurd wordt op gedeelde waarden, duidelijke kaders en constructieve samenwerking. 

• Bastiaan Winkel (ministerie van Justitie en Veiligheid) – moderator
• Astrid Oosenbrug (COC)
• Folkert ter Bekke (Autoriteit online Terroristisch en Kinderpornografisch Materiaal)
• Jelle Postma (Justice for Prosperity)
• Robbert Hoving (Offlimits)
• Thierry Marchand (TikTok)

3. From Pessimism to Promise: Lessons from the Global South on Designing Inclusive Tech 

In deze sessie interviewde Stephanie Teeuwen prof. dr. Payal Arora. Als hoogleraar Inclusieve AI-culturen aan de Universiteit Utrecht en medeoprichter van FemLab – een feministisch initiatief gericht op de toekomst van werk – bracht Payal een uniek perspectief op het snijvlak van technologie, cultuur en inclusie. Ze deelde haar kritische blik op gangbare verhalen over technologie en samenleving en daagde het publiek uit om digitalisering vanuit een ander perspectief te bekijken. 

Het interview draaide om haar nieuwste boek: From Pessimism to Promise: Lessons from the Global South on Designing Inclusive Tech, waarin ze frisse inzichten en hoopvolle inzichten biedt voor het bouwen aan een meer inclusieve en rechtvaardige digitale toekomst. In plaats van te vervallen in doemdenken, fatalisme en een verslagen mentaliteit, een houding die ze veel ziet in het Europese debat, benadrukt ze de noodzaak van het durven omarmen van nuance. “Banning is the laziest solution” stelde ze, waarmee ze waarschuwde tegen simplistische beleidskeuzes die eerder symptoombestrijding zijn dan structurele oplossingen. Ze riep beleidsmakers op om actief te cocreëren met het mondiale zuiden, en niet vast te houden aan verouderde beelden die stammen uit een ander tijdperk.  

4. Bruggen Bouwen tussen Beleid en Techniek in Internet Governance 

Deze sessie werd georganiseerd vanuit de behoefte aan betere samenwerking tussen technische experts en beleidsmakers in het domein van internetgovernance. De aanleiding vormde onder meer een recente ICANN83-bijeenkomst over DNS-blokkades, waarin de samenwerking tussen technische en overheidsadviseurs centraal stond. Tijdens de sessie werd duidelijk dat beleid en techniek vaak gescheiden werelden zijn, met te weinig gedeelde taal en kennis. Deze kloof belemmert effectieve samenwerking en vormt een risico voor het multistakeholdermodel. Tegelijkertijd zijn er goede voorbeelden, zoals de neutrale houding van RIPE NCC tijdens het conflict in Oekraïne, die laten zien hoe gedeelde waarden tot duurzame samenwerking kunnen leiden. 

Om de kloof te dichten werden voorstellen gedaan zoals gezamenlijke onderwijsmodules, een pan-Europees studentencertificaat en het opzetten van een NLIGF-NextGen-programma. Ook structurele mechanismen werden besproken, waaronder embedded policy adviseurs, gezamenlijke meetdata en multidisciplinaire special interest groups. De conclusie: als we een open, veilig en toekomstbestendig internet willen behouden, moeten we nú investeren in structurele samenwerking tussen beleid en techniek. NL IGF kan hierin een voortrekkersrol spelen door gericht, inclusief en multidisciplinair te werken aan internetgovernance. 

• Cristian Hesselman (SIDN & Universiteit Twente) – moderator
• Alisa Heaver (ministerie van Economische Zaken)
• Annemieke Toersen (Forum Standaardisatie)
• Jan Aart Scholte (Universiteit Leiden)
• Octavia de Weerdt (NBIP)
• Olaf Kolkman (ISOC)

Plenaire sluiting 

Multistakeholdermacht in een Multipolaire Wereld: Nederland aan Zet 

De plenaire slotbijeenkomst van het NL IGF stond in het teken van de toekomst van het multistakeholdermodel binnen internet governance, met het oog op de aankomende WSIS+20-onderhandelingen. Onder leiding van Lousewies van der Laan (Transparency International Nederland) gingen experts in gesprek over hoe we, in een multipolaire wereld, democratische waarden kunnen waarborgen én wereldwijd kunnen blijven samenwerken. Zo benadrukte Ernst Noorman “In de huidige geopolitieke context, met groeiende druk vanuit autoritaire staten en bondgenoten die voor een andere weg lijken te kiezen, zal het bereiken van vooruitstrevende WSIS+20 afspraken geen sinecure zijn. […] Ik doe hierbij graag een oproep aan iedereen die interesse heeft om deel te nemen aan de consultaties van de co-facilitators, zodat we vanuit Nederland een sterk en inclusief multistakeholder geluid kunnen laten horen.”

Ook de andere sprekers onderstreepten dat een open, wereldwijd en robuust internet is gebouwd op samenwerking tussen diverse stakeholders: overheden, bedrijven, technische gemeenschappen, maatschappelijke organisaties en burgers. Deze gedeelde verantwoordelijkheid is essentieel, juist nu machtsverhoudingen verschuiven en de rol van big tech steeds dominanter wordt. 

• Lousewies van der Laan (Transparency International Nederland) – moderator
• Alena Muravska (RIPE NCC)
• Ernst Noorman (Cyberambassadeur)
• Mariëlle Wijermars (Universiteit Maastricht)
• Roelof Meijer (SIDN)

In haar slotwoord blikte Anke Sikkema (ministerie van Economische Zaken) terug op de middag en vooruit naar het mondiale Internet Governance Forum dat dit jaar plaatsvindt van 23-27 juni in Lillestrøm, Noorwegen. Ze benadrukte dat de Nederlandse overheid grote waarde hecht aan de gesprekken en discussies die gevoerd worden tijdens het IGF tussen alle verschillende stakeholders. 

Heeft u vragen of zou u graag een van de presentaties willen ontvangen? Neem contact met ons op via NLIGF@ecp.nl.  

Dank aan alle betrokkenen, sprekers en bezoekers voor deze inspirerende middag!