ECP Deelnemersspecial - Digitale mensenrechten

Op donderdag 4 april organiseerde ECP in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Nederlands Internet Governance Forum (NL IGF) de ECP Deelnemersspecial ‘Digitale mensenrechten’. Deze bijeenkomst belichtte zowel de risico’s als kansen van digitalisering voor de bescherming van mensenrechten in verschillende lagen van digitale technologie: Infrastructuur, Artificiële Intelligentie (AI) en Digitale Platformen.  

Mensenrechtenambassadeur Wim Geerts opende het programma met een bijdrage over het belang van digitale mensenrechten en de waarde van samenwerking tussen verschillende belanghebbenden. Hij benadrukte het uitgangspunt dat dezelfde rechten die mensen offline hebben ook online gelden en juist in deze tijden van technologische ontwikkelingen is het belang van aandacht voor mensenrechten online cruciaal. Het ministerie van Buitenlandse Zaken zet zich dan ook op verschillende manieren in voor de bescherming en bevordering van mensenrechten online. Bekijk hier de video opname van Wim Geerts. 

Na de opening gaf Niels ten Oever een presentatie over de relatie tussen infrastructuur en mensenrechten. Hij benadrukte de noodzaak om nieuwe infrastructuren te ontwikkelen die zowel de mens als de planeet centraal stellen. Bovendien ging hij dieper in op de geschiedenis van mensenrechten, die begon in 1949 onder leiding van Roosevelt. Ten Oever gaf vervolgens een gedetailleerde analyse van hoe infrastructuur en macht met elkaar verbonden zijn. Hij illustreerde dit aan de hand van conflicten zoals de Russische annexatie van de Krim en besprak de rol van sancties en hoe manipulatie van netwerkverbindingen moderne oorlogsvoering zijn geworden. Bekijk hier de presentatie van Niels ten Oever.

Daaropvolgend richtte Ajuna Soerjadi haar lezing op de inzet van kunstmatige intelligentie (AI) en de ethische overwegingen daaromtrent. Ze benadrukte het belang van het herkennen van patronen, het beïnvloeden van gedrag en waarschuwde dat data niet neutraal zijn. Soerjadi illustreerde hoe vooroordelen en ongelijkheden kunnen doorsijpelen in AI-modellen, met voorbeelden zoals het Kompas strafrechtelijk beoordelingssysteem en de toeslagenaffaire in Nederland. Bekijk hier de presentatie van Ajuna Soerjadi. 

Daarna belichtte Naomi Appelman de complexiteit van digitale platformen. Ze stelde dat sociale media een aanzienlijke invloed hebben op verschillende aspecten van onze samenleving, waaronder politiek, sociaal en cultureel. Appelman wees op de verschillende betrokken actoren en de mogelijke schade die zij kunnen veroorzaken en ervaren en wees ook op de verantwoordelijkheid van platformen en overheden.  

Ze stelde dat de Digital Services Act (DSA) nuttig is als procedurele waarborg voor mensenrechten, maar dat dit niet voldoende is. Het publiek kreeg drie vragen mee die ze steeds moeten blijven stellen: Zijn de procedures bekend en bruikbaar? Doet een one-size-fits-all aanpak recht aan diversiteit? En wiens rechten worden er beschermd? Appelman sloot af met de vraag wie de regels zou moeten bepalen en wees erop dat noch overheden, noch platforms de ideale keuze zijn en pleitte voor een pluriforme aanpak. Bekijk hier de presentatie van Naomi Appelman. 

In het panelgesprek dat volgde, met Tamilla Abdul-Aliyeva (Gemeente Amsterdam), Benthe Priester (Free Press Unlimited) en Edo Haveman (Meta), werd er verder gediscussieerd over thema’s zoals contentmoderatie, AI, privacy en de impact van de Digital Services Act (DSA). De discussie was levendig en bracht verschillende standpunten en perspectieven naar voren.  

In het afsluitende interview van dagvoorzitter Marjolijn Bonthuis met Alisa Heaver van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat werd het Internet Governance Forum (IGF) onder de aandacht gebracht. Alisa Heaver benadrukte het belang van het multistakeholdermodel en riep op om mee te denken over de invulling van het IGF 2024. Na deze sessie is het Nederlands Internet Governance Forum voornemens om het thema van digitale mensenrechten tijdens en in aanloop naar het IGF in Saudi-Arabië extra aandacht te geven.  

Meedenken? Neem vooral contact op via NLIGF@ecp.nl

Sprekers

Niels ten Oever

Niels is Universitair Docent bij de afdeling Europese Studies en co-leidend onderzoeker van het critical infrastructure lab aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is tevens als fellow geaffilieerd aan het Centro de Tecnologia e Sociedade aan de Fundação Getúlio Vargas in Rio de Janeiro. Niels onderzoekt hoe waarden ingebed worden in de Internet infrastructuur.

Ajuna Soerjadi

Ajuna heeft een achtergrond in de filosofie en is gespecialiseerd in de ethiek van AI. Ze houdt zich met name bezig met de manier waarop sociale ongelijkheid doorwerkt in data, waardoor AI-systemen deze ongelijkheid reproduceren. Als oprichter van Expertisecentrum Data-Ethiek helpt zij dit probleem op te lossen door ethische begeleiding te bieden via onderzoek en training. Ze werkt aan een samenleving waarin AI een duurzame en inclusieve toekomst voor iedereen ondersteunt.

Naomi Appelman

Naomi is een jurist en filosoof, werkzaam aan de UvA en medeoprichter van het Racism and Technology Center, met een brede interesse in hoe technologie sociale ongelijkheden kan verhullen, weerspiegelen of verergeren. Haar onderzoek richt zich op het verzet tegen algoritmische systemen zoals content moderatie van sociale media en, in bredere zin, de relatie tussen online verzet en EU-platformregulering. Haar werk bij het Racism and Technology Center richt zich op algoritmische discriminatie.