We gaan van een tijdperk van veranderingen naar een verandering van tijdperk, ziet ECP-directeur Arie van Bellen. Dat is de reden dat het ECP Jaarfestival 2022 helemaal in het teken stond van de Vibe shift van het digitale tijdperk. Maar wat houdt dat dan allemaal in? Met die grote vraag in haar achterhoofd ging festivalreporter Anne Botman op onderzoek uit. In deze video’s krijg je antwoorden te zien en te horen, van de mensen die het kunnen weten en de mensen die het kunnen doen. Wil je liever lezen wat allemaal besproken is? Dat kan ook: van elke sessie is nu een verslag beschikbaar.
Wat is precies die vibe shift?
Toen minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) lang geleden aangenomen werd bij een advocatenkantoor, nam ze op haar eerste werkdag een pc mee naar haar nieuwe werkplek. De partners kwamen een voor een nieuwsgierig buurten om te zien wat die computer kon. “Een jaar later hadden ze er allemaal één.” Geen wonder dat de vibe shift bij haar de associatie oproept met Good Vibrations.
ECP-directeur Arie van Bellen legt in een paar minuten uit waar de vibe shift van dit moment over gaat.
Niet elke technologische vernieuwing hoeft een vibe shift te betekenen. Dat blijkt wel als Anne aan Tineke Netelenbos, voorzitter van het bestuur van ECP, vraagt wat ze vindt van de grote politieke shift rondom rekeningrijden. Het eerste deel van haar antwoord is meteen verrassend.
Wat betekent de vibe shift in de praktijk?
Veel mensen zien door de vele veranderingen de vibe shifts niet meer, zou je kunnen concluderen na de keynote van trendwatcher Sander Duivestein. Een voorbeeld: “Jongeren beleven het nieuws heel anders: ze krijgen het nieuws over Will Smith die tijdens een awardshow Chris Rock in zijn gezicht sloeg, niet tot zich via het journaal, maar via een Southpark-achtige meme of in de vorm van een videogame.” Voor de generaties die hen niet kennen, vertelt hij over een holografisch concert van ABBA. Dat was leuker dan hij had verwacht. Maar het heeft ook serieuze consequenties: sterren kunnen zo tot ver na hun dood vele miljoenen verdienen voor hun nabestaanden. “Daarom is het zo belangrijk om stil te staan bij het onderwerp digitale nalatenschap.” Dat deed het Jaarfestival, bij onze partners van Netwerk Mediawijsheid lees je dit uitgebreide verslag. Hoe je verschillende generaties hierover met elkaar in gesprek brengt? Dat probeerden we zelf uit, kijk hier het gesprek terug.
Wat zijn de gevolgen?
Duivestein roept iedereen op om te gaan experimenteren met de nieuwe mogelijkheden, en zelf te knutselen met AI-gegenereerde beelden en platforms als TikTok. “Kijk niet alleen naar de bedreigingen, maar ook naar de kansen.”
Maar de negatieve zijden van deze ontwikkeling zijn er wel, en nu ook al merkbaar. Bijvoorbeeld in de toename van online haat, zegt voorzitter Valerie Frissen van het SIDN Fonds tegen Anne Botman. Liever de hele sessie hierover tijdens het Jaarfestival terugkijken? Dat kan hier.
Hoe ga je met die veranderingen om?
Daniel Tijink van ECP nam het initiatief om doe-dialogen te ontwikkelen rondom thema’s op het snijvlak van digitalisering en ethiek. Dat bleek een enorm succes, en daarom worden deze sessies Begeleidingsethiek nu ook landelijk uitgerold, dit werd bekendgemaakt tijdens het Jaarfestival. Wat houdt dat in?
Nu er zoveel data en technologie beschikbaar is, moet je de potentie daarvan wel benutten. Om dat te bevorderen rondom open overheidsinformatie, deed Eppo van Nispen tot Sevenaer tijdens de vorige editie van het ECP Jaarfestival een oproep: wat kunnen we samen bedenken, en wie helpt mee? Een jaar later kan de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken al grote stappen zetten, vertelt hij aan de festivalreporter.
Samenwerking is dus cruciaal. En precies daarom komt de Topsector ICT graag naar het ECP Jaarfestival, vertelt directeur Frits Grotenhuis. Zelf blikte zijn organisatie in een breakout-sessie vooruit naar de in voorbereiding zijnde regelgeving rond kunstmatige intelligentie, de Europese AI Act, bekijk de hele sessie terug.
Het is van belang dat de politiek de goede kaders en randvoorwaarden vormgeeft, daarom is het ook zo belangrijk dat er nu een vaste Tweede Kamercommissie Digitale Zaken is, aldus Tineke Netelenbos. Zij is ook juryvoorzitter van de verkiezing Meest Digibewuste Kamerlid. Dit jaar ging de prijs naar VVD-parlementariër Queeny Rajkowski. Waarom, dat zie je hier, wat de winnares daarvan vindt, vertelt ze hier.
Waar de regelgeving nog ver te zoeken lijkt, is de metaverse. Over dit thema organiseerde ECP drie deelnemersbijeenkomsten, de laatste in die reeks was toegankelijk voor alle bezoekers van het Jaarfestival, en is nu integraal terug te kijken.
Welke oplossingen zijn al beschikbaar?
Om de risico’s van hackaanvallen en andere technische problemen op internet te verminderen, is het zaak om de nieuwste technische standaarden te gebruiken. Maar hoe houd je dat bij? Forum Standaardisatie ontwikkelde daarvoor een online tool die je website in een handomdraai doorlicht. Net zo gemakkelijk bruikbaar: hun pdf-checker, die controleert of bestanden in dit formaat wel voldoen aan de vereisten voor toegankelijkheid voor mensen met een beperking, zoals slechtzienden.
Nieuwe techniek verantwoord gebruiken. Tineke Netelenbos weet nog wel een dossier waarin de politiek deze wijsheid goed kan gebruiken.
We laten de techniek niet nog een keer zomaar over ons heenkomen. Je kan beter iets voorlopen, is de wijsheid achteraf Arie van Bellen. Al 25 jaar de directeur van ECP, en ook de komende 25 jaar beschikbaar: ‘en daarna nog als hologram’.
Foto: Paul Ridderhof