Op vrijdag 16 oktober vond het webinar Digitale inmenging in verkiezingen plaats uit een initiatief van ECP | Platform voor de InformatieSamenleving en NL IGF. Het webinar werd gemodereerd door dr. Dennis Broeders (universitair hoofddocent Veiligheid & Technologie, Universiteit Leiden) waarin Carmen Gonsalves (hoofd Internationaal Cyberbeleid, Buitenlandse Zaken), Ronald Prins (lid kiesraad & onderzoeksraad voor Veiligheid, oprichter FOX-IT) en Marietje Schaake (international policy director, Stanford University & Cyber Peace Institute) vanuit elk hun eigen expertise hun visie op dit actuele en relevante thema gaven.
Na inleidende woorden van Broeders, waaruit duidelijk werd dat digitale inmenging vaak bestaat uit relatief kleine daden met een aanzienlijk groter effect op het democratische kiesproces, gaven de experts hun visie op het eerste vraagstuk. De vraag was hoe erg het probleem van digitale inmenging nou eigenlijk is. Volgens alle sprekers vormt digitale inmenging zeker een probleem. Gonsalves legde uit dat het onderdeel van een groter probleem is waarin statelijke actoren democratische processen proberen te ondermijnen, door aan de ene kant gedeeltelijke of geheel onjuiste informatie te verspreiden en aan de andere kant door te proberen verkiezingsprocessen direct te saboteren. Prins benadrukte dat digitale inmenging het vertrouwen van de kiezer in het democratische proces niet moet kunnen beïnvloeden, zeker in tijden van groeiende polarisatie. Schaake beaamde dit en voegde toe dat dit voor een groot deel op het conto van sociale media te schrijven viel. Ook gaf Schaake aan dat de moeilijkheid waarmee digitale inmenging kan worden onderzocht, een probleem vormt voor de democratie.
Grotere rol voor overheid essentieel
Kijkend naar digitale inmenging en potentiële zwakheden in eigen land, stelde Prins dat veel mailomgevingen van politieke partijen zelf vaak niet beter beveiligd zijn dan mailomgevingen van bijvoorbeeld sportverenigingen. Dit terwijl lekgevoelige informatie zich vaak juist in deze communicatieomgevingen bevindt. Om zwakheden te adresseren moet er volgens Prins een grotere rol voor de overheid komen, waarbij inlichtingendiensten hun extra bevoegdheden kunnen gebruiken om partijen te beschermen. Hierbij is belangrijk dat dit op vrijwillige basis gebeurt. Alle sprekers noemden transparantie richting de burger als iets dat verbeterd moet en kan worden.
Transparantieverplichting voor socialemediaplatforms
Alle drie de experts waren het er over eens dat regulering met een transparantieverplichting voor socialemediaplatforms richting burgers een goed idee voor de toekomst is, zodat voor een burger duidelijk is of er wel of niet sprake is van politieke reclame of micro-targeting. Andere voorstellen omvatten een grotere verantwoordelijkheid voor socialemediaplatforms, waarbij internationale coalities duidelijke kaders kunnen scheppen waarbinnen mag worden gehandeld. Volgens Schaake moet bij dit alles het waarborgen van de democratie voorop staan. En door te zorgen voor een gezonde balans tussen analoge en digitale middelen tijdens het verkiezingsproces kan ook worden voorkomen dat digitale inmenging veel invloed kan hebben, aldus Prins.
Uit de afsluitende woorden van Broeders werd duidelijk dat het panel zeker nog niet was uitgesproken over het thema en dat er veel stof tot nadenken in het verschiet ligt. Digitale inmenging in verkiezingen is iets wat hoog op de politieke agenda moet komen, zeker in het licht van de komende periode. Wij willen dr. Broeders en het panel bedanken voor hun belangrijke bijdrage aan de discussie en het waarborgen van het democratische kiesproces in de groeiende digitale samenleving. U kunt hier het webinar terugkijken.
