Digitalisering van de arbeidsmarkt betekent dat banen veranderen en dat een aantal beroepen verdwijnt. Door dezelfde digitalisering wordt het echter mogelijk om relatief makkelijk de overstap te maken naar ander werk, met behoud of zelfs toename van salaris. Dat blijkt uit het arbeidsmarktonderzoek dat de ICT-sector en vijf topsectoren hebben uitgevoerd. Om de overstap naar ander werk mogelijk te maken, moeten werknemers zich wel (kunnen) blijven ontwikkelen. Daarvoor moeten overheid, onderwijs en sociale partners nú in actie komen: een leven lang ontwikkelen moet de norm worden.
Het arbeidsmarktonderzoek is uitgevoerd door CentERdata en Berenschot op initiatief van opleidingsfonds Arbeidsmarkt ICT (CA-ICT), Nederland ICT, het CIO Platform Nederland en de topsectoren Energie, Chemie, Life Sciences & Health en HTSM. Woensdag 3 juli werd het onderzoeksrapport overhandigd aan Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER. De overhandiging werd gedaan door Ron de Mos (voorzitter CA-ICT), Lotte de Bruijn (directeur NL-ICT en ambassadeur Human Capital Agenda ICT), Rik Farenhorst (bestuurslid CIO Platform Nederland en CIO Transavia) en Aad Veenman (namens gezamenlijke HCA topsectoren).
Digitale transformatie vraagt om andere vaardigheden
Nederland bevindt zich midden in de digitale revolutie. Deze revolutie raakt de arbeidsmarkt op alle fronten en heeft grote gevolgen voor de gevraagde vaardigheden en kennis. Uiteraard is dit gegeven relevant voor de studenten van dit moment: hun curriculum moet up-to-date zijn. In dit onderzoek is echter bewust ingegaan op de impact van digitalisering voor de huidige beroepsbevolking.
Arbeidsmarkt breekt open: verschillen tussen sectoren en beroepen verdwijnen
Digitalisering zet alle sectoren onder druk. De behoefte aan ICT-specialisten groeit, in het bijzonder in de topsectoren Energie, Chemie, Life Sciences & Health en HTSM. Tegelijkertijd neemt de vraag naar de juiste (digitale) competenties toe bij vrijwel alle functies. Een gevolg hiervan is dat de verschillen in functiekenmerken en -vereisten tussen beroepen afnemen. Dit maakt de arbeidsmarkt meer dynamisch, omdat overstappen naar andere beroepen in andere sectoren eenvoudiger wordt.
Zonder Leven Lang Ontwikkelen ontstaat afnemend werkperspectief
De overstapkansen die de onderzoeken laten zien zijn bijzonder relevant voor de mensen die vrezen in de toekomst hun baan te verliezen. Het is voor hen noodzakelijk om bij te leren op specifieke competenties die in de vorige functie niet vereist waren, maar in de nieuwe wel. Dit ‘Leven Lang Ontwikkelen’ moet nu de norm worden. Dit vraagt een cultuuromslag in bedrijven en in het onderwijs, en om een actieve houding van werkenden. Een Leven Lang Ontwikkelen moet de komende jaren in het teken staan van het investeren in digitale competenties en soft skills. Mariëtte Hamer, voorzitter van de SER, reageert op de resultaten: “Werkgevers voelen steeds meer de noodzaak van goed opgeleid personeel, want de ontwikkelingen in technologie gaan razendsnel. Dat schept kansen voor werknemers en werkzoekenden. Werkgevers, onderwijs, overheid en werknemers moeten samen werken aan een cultuur waarin (bij)leren net zo gewoon is als gezond eten en drinken”.
Downloaden Arbeidsmarktonderzoek ICT
Het volledige onderzoek en de samenvatting van de eindrapportage zijn te downloaden op de website van CA-ICT.
Drie praktijkvoorbeelden
Dat Leven Lang Ontwikkelen het mogelijk maakt om over te stappen naar nieuwe functies, bewijzen enkele bestaande initiatieven. Zo maakt bijvoorbeeld Make It Work het al mogelijk dat werknemers zich blijven ontwikkelen. Angela Iuliano, Dennis Kijzerwaard en Floris van Andel hebben zich via zo’n initiatief succesvol laten omscholen naar ander werk in een andere sector. Lees hier hun ervaringsverhalen.
Angela Iuliano heeft de opleiding tot Gecertificeerd Agile Testmanager gevolgd. “Binnen mijn werk als recruiter in de zorg kreeg ik steeds vaker te maken met IT-projecten waardoor mijn enthousiasme voor dit vakgebied is ontstaan. De techkant van HR, zoals het digitaliseren van processen, het maken van functieanalyses en de bijbehorende data-analyse, trokken mij altijd al het meest. Dit was het begin van mijn zoektocht naar een passende IT-functie.” Angela Iuliano werkt nu als Junior Tester bij Reflex Systems.
Dennis Kijzerwaard heeft onlangs een succesvolle overstap gemaakt tussen beroepen. Hij was actuarieel analist bij Achmea en maakte de overstap tot business analist bij UWV. Deze twee beroepen bleken dicht bij elkaar te liggen, waardoor enkel een omscholing op specifieke skills nodig was. Kijzerwaard: “In 2018 kreeg ik het bericht dat ik boventallig zou worden. Voor mij was dit hét moment om te bedenken of ik in hetzelfde beroep wilde blijven, of een andere weg wilde inslaan. In gesprekken met data analisten ontdekte ik welke andere vaardigheden en kennis ik nodig had. Die heb ik inmiddels via het Make It Work programma opgedaan, en begin juli start ik met de inwerkperiode in mijn nieuwe baan. Voor mij is het een leerzame periode geweest en ik ben trots dat ik nu in een nieuwe functie aan de slag kan.”
Ook Floris van Andel maakte via Make It Work een carrièreswitch: “Afgelopen jaren heb ik gewerkt in de supermarktwereld. Dagelijks hield ik mij bezig met leidinggeven, visie ontwikkelen, planning, operatie en personeelszaken. Nadat ik heb gemerkt dat ik meer energie nodig had om mijn werkzaamheden te vervullen dan dat het aan energie opleverde, besloot ik dat ik wilde zoeken naar ander werk. Meer dan eens kwam het beroep als software engineer omhoog, maar ik merkte dat ik afhaakte als ik naar de functieprofielen keek, ik had immers een opleiding aan de Hogere Hotelschool en wist nauwelijks iets van programmeren. Via Make It Work kan ik in een paar maanden tóch die vaardigheden opdoen. Nu bijna aan het einde van de eerste 5 maanden merk ik dat mijn motivatie enorm is en dat ik echt heel erg leuk vind. Ik kan niet wachten om aan de slag te gaan in mijn nieuwe functie in een nieuwe sector.”
Foto: Dirk Hol