ECP viert Data protection day
Het is vandaag – 28 januari – de Europese dag van de Privacy (Data protection day). Op deze dag staat wereldwijd het belang van privacy en gegevensbescherming centraal. De Data Protection Day is in het leven geroepen door de Raad van Europa met steun van de Europese Commissie omdat op deze dag in 1981 het Dataprotectieverdrag werd geopend voor ondertekening. ECP besteedt het hele jaar door aandacht aan privacy. In het kader van de Data protection day heeft zij Bart van der Sloot (Universiteit van Tilburg) gevraagd uit te leggen waarom onze privacy belangrijk is. Hij is een van de essayisten in de bundel ‘The Art of Ethics in the Information Society – Mind You’ dat ECP eind vorig jaar uitbracht. In zijn essay laat hij zien dat privacy altijd al als vrijplaats in het recht en de publieke sfeer werd gezien.
Waarom privacy belangrijk is Bart van der Sloot – Universiteit van Tilburg
Waarom is privacy eigenlijk belangrijk? Het is een simpele vraag, maar toch er is er nog nooit een bevredigend antwoord op gegeven. Sommigen auteurs claimen dat privacy de menselijke waardigheid beschermt, anderen wijzen op individuele autonomie en weer anderen op de vrije ontwikkeling van iemands persoonlijkheid. Bovendien verschilt het belang van privacy van persoon tot persoon, van cultuur tot cultuur en van periode tot periode. En dan zijn er natuurlijk nog diegenen die zeggen dat privacy helemaal niet belangrijk is, of, sterker nog, dat privacy fraudeurs, misdadigers en terroristen de gelegenheid biedt hun wandaden te verbergen. Het is lastig voor privacyvoorvechters om hier een adequaat weerwoord tegen te bieden. Ten eerste omdat zij het onderling niet eens zijn over waarom privacy wél belangrijk is. Ten tweede omdat moderne privacyschendingen steeds lastiger te koppelen zijn aan persoonlijke waarden van het individu, zoals menselijke waardigheid, individuele autonomie en persoonlijke vrijheid. Want hoe heeft de grootschalige gegevensverzameling door de NSA een doorsnee Amerikaanse of Europese burger nu daadwerkelijk getroffen? Welk concreet negatief effect hebben één of meerdere camera’s op vrijwel elke straathoek en hoe bewijs je de causale relatie? Deze moderne surveillance praktijken zijn steeds moeilijker te linken aan concrete, individuele belangen of rechten. Het gaat hier om een fundamenteel probleem. Het feit dat privacyvoorvechters al decennialang worstelen met het ‘niets te verbergen’-argument en de claims dat privacy simpelweg waardeloos is, wijzen hierop. De reflex is om te stellen dat privacy wel belangrijk is, namelijk in relatie tot de één of andere waarde. Daarmee wordt echter een logische misstap begaan en wordt de privacybescherming juist verzwakt. Privacy beschermt namelijk juist een vorm van waarde- en normloosheid. Het stelt grenzen aan normen en waarden. Hiermee wordt voorkomen dat waarden en normen te absoluut worden; dit is belangrijk omdat alle normen en waarden slechts een beperkte zeggingskracht hebben, zelfs diegene die op zichzelf goed zijn en worden gedeeld door het grootste deel van de bevolking. Privacy creëert zones waarin een norm – hetzij publiek, hetzij sociaal, hetzij persoonlijk – geen werking heeft. Privacy vormt dan ook altijd de spiegelzijde van de norm en van de opgelegde waarde. Vandaar ook dat privacy steeds van gedaante lijkt te veranderen. In werkelijkheid is het echter niet de privacy, maar de norm waartegen bescherming wordt geboden die varieert. Bart van der Sloot schreef eerder een essay in de bundel ’The Art of Ethics in the Information Society – Mind You’ dat ECP eind vorig jaar uitbracht. Hierin laat hij zien dat privacy altijd al als vrijplaats in het recht of de publieke sfeer werd gezien. Ook in privacytheorieën waarin het niet zozeer gaat om private plaatsen, maar om bijvoorbeeld autonomie en controle of om persoonlijke ontwikkelingen en positieve vrijheid, is het verbindende element dat zij grenzen stellen aan normen en waarden. Dit gebeurt echter steeds op een andere wijze, met een andere tactiek. Zelfs binnen theorieën waarin privacy voornamelijk als vrijplaats wordt gezien verschilt de tactiek. In zijn essay bespreekt hij er drie: het Bijbels paradijs, de benadering van privacy in de interpretatie van Hannah Arendt en het voorbeeld van John Locke. Interesse in het volledige essay van Bart van der Sloot en meer? In ‘The Art of Ethics in the Information Society – Mind You’ (voor ECP uitgegeven door Amsterdam University Press) doen drieëntwintig essayisten een persoonlijk appèl aan de lezer; die dient zich te beseffen dat hij naast gebruiker van nieuwe technologieën ook steeds meer architect is van de digitale samenleving en de ethische fundamenten daarvan. Koop de volledige essaybundel hier, of kijk hier voor de open access variant. Voor meer informatie over ECP en privacy, kijk op onze website. Op de hoogte blijven? Volg ons op twitter via @Platform_ECP en schrijf je in voor de nieuwsbrief.