Wat zijn komend jaar de plannen van het kabinet op het gebied van digitalisering en de samenleving? In dit overzicht zetten we de belangrijkste punten uit de Miljoenennota en de begrotingen van verschillende ministeries op een rij.
Miljoenennota
Digitale infrastructuur in orde
Het afgelopen jaar liet zien dat de digitale infrastructuur meer dan ooit onmisbaar is voor onze samenleving en de economie. De basis van de Nederlandse digitale infrastructuur is in orde, zo valt te lezen in de Miljoenennota. Daarnaast ontwikkelt Nederland zich steeds verder naar een kennis- en diensteneconomie. Dit is een belangrijke ontwikkeling voor het toekomstig verdienvermogen van Nederland en daarom zet het kabinet in op het stimuleren van meer investeringen in research & development, innovatie en kennisontwikkeling.
Nationaal Groeifonds
Om beter bestand te zijn tegen een volgende economische schok is het belangrijk de economie weerbaarder en veerkrachtiger te maken. Het kabinet presenteert bij deze Miljoenennota de begroting van een Nationaal Groeifonds voor substantiële investeringen in het verdienvermogen van Nederland. Het is een bewuste keuze van het kabinet om in deze moeilijke tijd, juist bij economische tegenwind, deze investeringsplannen niet uit te stellen. Voor het groeifonds stelt het kabinet 20 miljard euro beschikbaar voor de komende vijf jaar.
Goede overheidsdienstverlening is van grote maatschappelijke waarde
Of je nu een kind krijgt, je rijbewijs haalt, studiefinanciering aanvraagt, een toeslag aanvraagt, werkloos wordt of een verblijfsvergunning voor je partner nodig hebt, het zijn allemaal belangrijke levensgebeurtenissen waarbij je als burger (digitaal) contact hebt met de overheid. Maar het kabinet constateert dat de dienstverlening van de overheid onder druk staat. Burgers komen geregeld tussen wal en schip terecht. Uit onderzoek blijkt dat de oorzaken onder andere te maken hebben met verouderde ICT, personeelstekorten en complexe wetten, regels en beleid. Het kabinet heeft opdracht gegeven aan het traject Werk aan Uitvoering om met voorstellen te komen over hoe het beter kan.
Weerbaarheid beroepsbevolking
De coronacrisis onderstreept het belang van een beroepsbevolking die zich makkelijk kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Het is mogelijk dat er door het coronavirus permanente veranderingen optreden of dat reeds ingezette veranderingen worden versneld. Ook kan niemand voorspellen hoe de volgende crisis eruit ziet of hoe technologische ontwikkelingen zich voltrekken. Door in te zetten op het vergroten van de vaardigheden en dynamiek van de beroepsbevolking, bijvoorbeeld door het
bevorderen van een Leven Lang Leren, kan Nederland zich blijven aanpassen aan de economie van morgen.
De subsidieregeling Tel mee met Taal wordt in 2021 met 6 miljoen euro verhoogd. Het doel is werknemers weerbaarder te maken voor veranderingen in hun werk (zoals digitalisering) en voor te bereiden op eventueel toekomstige beroepsgerichte scholing waarvoor voldoende basisvaardigheden een randvoorwaarde zijn.
Rijksbegroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V)
Versterken digitale weerbaarheid
De huidige ontwikkelingen tonen nogmaals hoe sterk onze samenleving leunt op digitale technologie: vrijwel alle vitale processen en diensten zijn afhankelijk van ICT. Dit maakt digitale veiligheid nóg belangrijker. Het ministerie zet met een reeks van publieke en private partners in op het voorkomen van incidenten en versterken van de digitale weerbaarheid. In hun stelsel is veel ruimte voor publiek-private samenwerking en eigen verantwoordelijkheid.
Impuls bestrijding kinderporno
Ons land heeft een goede digitale infrastructuur, die helaas ook voor criminelen aantrekkelijk is. Straffen voor allerlei vormen van digitale criminaliteit zijn bovendien relatief laag, zo ook voor het distribueren van kinderporno via servers in ons land. De bestrijding van kinderporno krijgt daarom een impuls. Maximale straffen gaan omhoog en internetbedrijven (hosters) die laks omgaan met meldingen krijgen te maken met dwangsommen en bestuurlijke boetes. Er komt een wet om Nederlandse hosters aanhoudend bestuursrechtelijk aan te pakken.
Rijksbegroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koningkrijkrelaties (BZK)
Buitenlandse inmenging
Potentiële digitale verstoring en sabotage van vitale en essentiële infrastructuur worden gezien als één van de grootste cyberdreigingen voor Nederland. De AIVD zet zich in om de weerbaarheid van Nederland en Nederlandse bedrijven op het gebied van spionage en ongewenste buitenlandse inmenging te vergroten.
Informatiepunt Digitale Overheid
Om ervoor te zorgen dat mensen mee kunnen blijven doen aan de digitale samenleving, zet het ministerie in op verschillende activiteiten. Zo gaan ze het Informatiepunt Digitale Overheid verder uitbreiden. Ook experimenteren ze met manieren om de ondersteuning aan het loket en cursussen digitale vaardigheden beter aan te laten sluiten op het dagelijks leven. Daarmee zorgen ze voor hulp die laagdrempelig, persoonlijk en dichtbij is. Dit alles doen ze samen met bedrijven en andere organisaties om elkaars kennis en ervaring te delen en te benutten vanuit de Alliantie Digitaal Samenleven.
Rijksbegroting van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
Gerichtere inzet van digitale hulpmiddelen
Digitale geletterdheid, digitale vaardigheden en brede vaardigheden (vaardigheden die mensen wel beheersen en apparaten niet) moeten gezien worden als basisonderdeel van opleidingen. In het hoger onderwijs ondersteunt het ministerie het Versnellingsplan onderwijsinnovatie met ICT waarin de VH, VSNU en SURF met elkaar samenwerken om de kwaliteit van onderwijs door de inzet van ICT te verhogen. Verder versterken ze de toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs door in de regeling over open en online onderwijs, het delen en hergebruiken van digitale onderwijsmaterialen te stimuleren.
Rijksbegroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK)
Nederland voorhoedepositie op gebied van AI
Mede in reactie op de coronacrisis neemt het aantal AI-toepassingen toe in allerlei domeinen en sectoren. In 2021 wordt daarom met de Nederlandse AI-coalitie verder gebouwd aan uitbreiding en versterking van het Nederlandse AI-ecosysteem. Die krijgt een startimpuls van € 23,5 miljoen van het kabinet, voor onderzoek naar en het ontwikkelen van toepassingen.
Smart Industry
De urgentie van versnelde transformatie en digitalisering van de industrie is groter door de coronacrisis. Om ketens wendbaarder en weerbaarder te maken, wordt het EZK-beleid gericht op smart industry voortgezet en geïntensiveerd. EZK blijft in 2021 de Smart Industry Implementatieagenda 2018-2021 ondersteunen, die is opgesteld om digitalisering van de industrie te versnellen, met steun aan 43 fieldlabs waar bedrijven en kennisinstellingen experimenteren met de nieuwste technologieën om te komen tot innovatieve oplossingen.
Cyberweerbaarheid
Een samenleving die zich steeds meer online afspeelt, heeft behoefte aan versterkte cyberweerbaarheid. De taken van het Digital Trust Center worden daartoe uitgebreid, onder meer met een wettelijke basis voor het verwerken en delen van vertrouwelijke informatie over digitale bedreigingen voor ondernemend Nederland. Verder programmeert EZK voorlichtingscampagnes over cyberhygiëne en zet het zich in voor Europese normen voor internet of things-apparaten.
Human capital en ICT-professionals
EZK blifjt zich ook inzetten voor een goed werkende mkb-financieringsmarkt en voldoende geschikt menselijk kapitaal via de human capital agenda ICT. Om ervoor te zorgen dat bedrijven voldoende goed gekwalificeerd personeel kunnen vinden, ontwikkelt EZK de Human Capital Agenda ICT in 2021 verder door met nieuwe prioriteiten en wordt het Techniekpact voortgezet.
Rijksbegroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Digitale vaardigheden
In het Regeerakkoord zijn extra middelen vrijgemaakt om de schaarse capaciteit aan zorgpersoneel optimaal te benutten voor zorg en aandacht voor cliënten en patiënten. Daarmee wil het kabinet digitaal ondersteunde zorg gericht inzetten en de verspreiding van innovatieve werkwijzen (e-health) in en tussen regio’s bevorderen. VWS ondersteunt dit door het vergroten van kennis over digitale toepassingen bij burgers en professionals via het communicatietraject Zorg van Nu, het vergroten van de digitale vaardigheden van professionals in het zorgveld en van toekomstig personeel in het zorgonderwijs via digivaardigindezorg.nl.
Zorg voor innoveren, een initiatief van VWS, heeft een regeling ontworpen waarmee digicoaches in organisaties aangesteld en getraind kunnen worden zodat zij collega’s wegwijs kunnen maken in digitale toepassingen en trainen in digitale vaardigheden. VWS geeft tevens een bijdrage aan enkele bestaande initiatieven in het veld voor bundeling en doorontwikkeling en om patiënten wegwijs te maken en hen te ondersteunen bij de keuze in de wereld van betrouwbare gezondheidsinformatie en -apps.