Van NL IGF correspondent Wout de Natris.

Het V.N. orgaan International Telecommunication Union (ITU) organiseerde van 26 september t/m 14 oktober voor de 22e keer de Plenipotentiary Conference, ook wel “plenipot” genoemd. De Amerikaanse kandidaat, Doreen Bogdan-Martin is op donderdag 29 september tijdens de International Telecommunications Union (ITU) Plenipotentiary meeting verkozen tot secretaris-generaal. Zij versloeg daarmee de Russische kandidaat Rashid Ismailov en volgt de Chinees Houlin Zhao op. De overwinning was klinkend (139 – 25 bij 29 onthoudingen) en dat werd vooraf niet verwacht. Waarom is deze overwinning belangrijk voor een vrij, open, transparant en veilig internet?

Verkiezingen International Telecommunication Union

De International Telecommunication Union is geen V.N. instituut dat dagelijks in het nieuws komt. Eerder is reeds gerapporteerd over de Plenipotentiary bijeenkomst in Boekarest en een omschrijving van de huidige taken. Hierin kwam duidelijk naar voren dat er spanningen zijn rondom internet governance tussen landen met vrije verkiezingen en landen waar dit minder of niet het geval is. De eerste groep wil grofweg dat het internet “beheerd” wordt vanuit multistakeholder processen zoals ICANN en IETF, de tweede groep propageert dat de ITU dit “beheer” overneemt. Hiermee krijgen natiestaten het primaat over beslissingen rondom het internet.

Het belang van deze verkiezing is niet ongemerkt gebleven. Zowel de Financial Times als de NRC wijdden binnen twee dagen met een groot artikel aan de verkiezingen van het nieuwe leiderschap van de ITU. Ik kan mij niet herinneren dat dit ooit zo prominent in het nieuws is geweest. Beide kranten plaatsen de verkiezing in een west – oost context en in mindere mate noord – zuid. Meer specifiek de V.S. tegen Rusland. De Amerikaanse Doreen Bogdan-Martin werkt al 30 jaar bij de ITU. Het westen heeft gewonnen, maar of dit een vrij, open, robuust en transparant internet garandeert, is maar zeer de vraag.

Deze verkiezing speelde tegen de achtergrond dat vrijwel alle autoritair geregeerde landen de nadelen van een open, robuust, transparant en vrij internet ondervonden hebben. Opstanden, (ongewenste en ongevraagde) uitingen van mening en zelfs regime omwentelingen zijn al dan niet in meer of mindere mate mede mogelijk gemaakt door het gebruik van het internet en sociale media. De “Arabische Lente” van 2011 werd toegejuicht als de “eerste Facebook Revolutie”. Het is dan ook geen toeval dat een aantal autoritair geleide landen vanaf dat jaar serieus is gaan terugduwen. “Internet shutdown” werd een vaak gebruikt begrip. China heeft zijn “Great Firewall” en Rusland werkt aan zijn “RuNet”. Deze landen zien vooral een door de V.S. en Silicon Valley gedomineerde online wereld -of verschuilen zich achter dit argument – en zien dit in de context van een bedreiging voor hun leiderschap en/of inrichting van hun maatschappijstructuur.

Rol van Rusland binnen de ITU

In dit licht moeten deze verkiezingen bij de ITU worden gelezen. Als de Russische kandidaat had gewonnen had dit tot gevolg kunnen hebben dat de ITU internet governance naar zich toe had getrokken. Het gevecht is hiermee echter niet over.

“Differences in the way governments believe the internet should be structured and governed are likely to intensify (…) and navigating a path that ensures the web remains unified will be a challenge” schrijft Anna Gross in het FT.

Indien de groep rond China en Rusland alsnog een meerderheid binnen het ITU weet te formeren rondom het te voeren beleid, kan dit tot gevolg hebben dat Rusland, als mogelijk host country van het IGF in 2025, internet governance, in de traditionele, maar ook breedste betekenis van multistakeholderism, ten grave kan dragen. Internetfragmentatie speelt eveneens een rol in deze discussie, maar ook internetstandaarden en de totstandkoming daarvan. Daar zouden staten dan over gaan beslissen en niet langer een community van stakeholders.

Vooraf werd de Rus overigens goede kansen toegedeeld. De meest gehoorde verklaring voor zijn nederlaag is de Russische invasie van Oekraïne en het recente dreigen met atoomwapens. Daar willen steeds minder landen mee geassocieerd worden. Dat zegt dus heel weinig of de wens van landen/ nationale regeringen om meer zeggenschap over het internet te krijgen hiermee ook veranderd is.

Wat kunt u doen waar het de verdediging van het multistakeholder Internet Governance model betreft?

Zie ook dit overzicht van alle belangrijke processen gedurende de Plenipot op de website van Geneva Internet Platform en Suzanne Taylor’s (RIPE Labs) Reflections on the ITU Plenipotentiary Conference 2022 op de website van RIPE Labs.