‘Omzien naar elkaar en vooruitkijken naar de toekomst’ is de titel van het coalitieakkoord dat de vier regeringspartijen hebben gepresenteerd. Als digitaliserings-junkie duikt ook uw Platform voor de Informatiesamenleving in het akkoord op zoek naar nieuw elan op het terrein van de digitale ontwikkelingen die zo’n enorme impact hebben op onze samenleving en economie. We beschouwen dan de verpakking en de inhoud. Met ‘verpakking’ bedoelen we dan: is er aandacht voor digitalisering in het coalitieakkoord? Welke sturing wordt aan het thema gegeven? Hoe denkt het nieuwe Kabinet haar doelen op dit terrein te bereiken?
Vanuit die invalshoek is best ‘nieuw’ dat er een heel eigen gedeelte van het akkoord aan digitalisering is gewijd. En maar liefst op twee van de 47 pagina’s van het coalitieakkoord. Daarnaast is elders in het akkoord van alles te vinden dat digitale aspecten heeft: cybersecurity, robotisering, klimaat, zorg etc. Positief is zeker ook het doorklinkende perspectief van digitalisering, namelijk van de bijdrage aan welvaart dus met een koppeling naar innovatiekracht en kansen. Daarnaast is natuurlijk opvallend dat er bij BZK een staatssecretaris voor Koninkrijkrelaties en Digitalisering is voorzien: mevrouw Alexandra van Huffelen gaat deze post bemensen. Daardoor zal de coördinatie van de nationale digitaliseringsstrategie van het ministerie van EZK naar dat van BZK verschuiven. Het zwaartepunt van de portefeuille lijkt te liggen op de digitale dienstverlening van de overheid. Een door veel maatschappelijke organisaties wenselijk geachte onderraad op het gebied van digitalisering komt er niet. De economisch getinte beleidsdomeinen zoals op het terrein van innovatie blijven bij EZK. Er is vooralsnog geen aparte financiële voorziening voor digitalisering.
Interessanter dan de organisatie en sturing van het beleid is natuurlijk de inhoud. Het is de moeite waard enkele inhoudelijke deelonderwerpen die opvallen te signaleren. We zijn erg benieuwd hoe een en ander uitgewerkt gaat worden.
- Er komt een ‘algoritme waakhond’ en een wet die het kader geeft voor zorgvuldig gebruik van algoritmes (overigens onder te brengen bij de Autoriteit Persoonsgegevens);
- De Europese inbreng en betrokkenheid vanuit het Nederlandse beleid op het terrein van “digitale” onderwerpen zal worden geïntensiveerd; genoemd wordt onder andere een “belasting op digitale diensten” in Europees verband;
- De aanpak van digitale veiligheid krijgt een (grote?) impuls; extra aandacht voor de bescherming van kinderen; geen gezichtsherkenning zonder nieuwe strenge wet; meer bestrijding van desinformatie en haatzaaien;
- Er komt een “online identiteit” voor de burger die de burger ook zelf moet kunnen regelen. Is dit de lang gewenste doorbraak voor eID: elektronische (e) identiteit (ID)
- Er komt landelijke sturing met betrekking tot het vestigen van datacentra;
- Het innovatiebeleid (topsectoren) wordt doorgezet met een drietal vernieuwende (?) speerpunten waaronder “digitalisering en sleuteltechnologieën”.
- Het MKB moet meer geholpen worden met digitalisering;
- Verschillende beleidsdoelen zullen een belangrijke component hebben wat betreft digitalisering (‘klimaat’, ‘rekeningrijden’, ‘zorg’);
- Extra aanpak ‘digibetisme’;
- Modernisering is voorzien van de mededingingswet.
Hoe zou ECP met haar unieke samenwerking tussen bedrijven, overheden, wetenschap en maatschappij kunnen helpen met het verder uitdenken en realiseren van het beleid van dit Kabinet? Interessant is de publiek-private samenwerking die zeker doorklinkt in het akkoord. Zoals genoemd bij het beter delen van informatie over digitale bedreigingen, de aanpak van digibetisme; maar meer in het algemeen: ‘… in een (betere) samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven, start-ups, scale-ups, kenniscoalities en overheid’. Heel mooi, en heel vruchtbaar zoals we uit de vele intensieve samenwerkingsverbanden waarbij ECP betrokken is weten.
Inhoudelijk sluit een aantal belangrijke speerpunten natuurlijk ook aan bij de grotere thema’s waar ECP met haar netwerk aan werkt: digitale veiligheid, digitale vaardigheden en inclusie, ethiek en technologieën en de positionering en kennisverspreiding rond de ontwikkelingen in het algemeen. Wij zijn er met onze deelnemers en aangesloten coalities zoals de Digitale Binnenhof Academie klaar voor! We zullen u over de betrokkenheid vanuit ECP en verdere invullingen van het (nieuwe) beleid op de hoogte houden. En graag uw inbreng en ervaring benutten!
Arie van Bellen