ECP Deelnemersspecial 'Functioneren van de markt voor clouddiensten - een gestructureerde dialoog'

Terugblik van deze ECP Deelnemersspecial

Op 9 februari vond de ECP Deelnemersspecial ‘Functioneren van de markt voor clouddiensten – een gestructureerde dialoog’ plaats in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Deze bijeenkomst heeft ECP in samenwerking met de Autoriteit Consument & Markt (ACM) georganiseerd.

Femke Nagelhoud (projectleider van de marktstudie clouddiensten – ACM) presenteerde de conclusies en aanbevelingen van de ACM over het functioneren van de markt voor clouddiensten voor burgers en bedrijven. Het rapport Marktstudie clouddiensten uit september 2022 kunt u hier vinden. De presentatie van Femke Nagelhoud is hier terug te vinden.

De dagvoorzitter van deze bijeenkomst was Roy Tomey. In het panel zaten: 

– Thomas Faber (MT-lid, Directie Digitale Economie – Ministerie van Economische Zaken en Klimaat)
– Ronald Meijer (Client Architect for Government/ Public Sector – IBM)
– Rex Leijenaar (Teammanager Telecom & Digitaal – ACM)
– Ronald Verbeek (Algemeen Directeur – CIO Platform Nederland)
– Michiel Steltman (Managing Director – Digitale Infrastructuur Nederland)

De ACM heeft de informele, verkennende studie naar het functioneren van de markt voor clouddiensten in september 2022 afgerond. Clouddiensten zijn voor het Nederlandse bedrijfsleven van groeiend belang, 65% van bedrijven maakt gebruik van cloud. Ze dragen bij aan innovatie en efficiëntie van bedrijven. Tegelijkertijd wordt de markt gedomineerd door een klein aantal grote partijen. Ook wordt vanuit Europa regelgeving ontwikkelt die betrekking heeft op cloud dienstverlening.

Bedrijven kiezen vooral tussen cloudaanbieders op basis van naamsbekendheid en grootte, blijkt uit de Markstudie clouddiensten. Ook historische keuzes spelen een belangrijke rol; het blijkt enorm moeilijk en kostbaar om over te stappen. De panelleden herkennen deze bevindingen. Ronald Meijer (IBM) ziet dat bedrijven vaak geen rekening houden met het feit dát ze mogelijk in de toekomst willen veranderen of overstappen (een exit-strategie). Ook ziet hij interoperabiliteit op infrastructuur en platformlagen toenemen. Tegelijkertijd maken dienstverleners het moeilijk en onaantrekkelijk om diensten van verschillende aanbieders te integreren op softwareniveau. Ook wordt geconstateerd dat deze “lock-in’’ niet uniek is voor cloud; het speelt bij vrijwel alle nieuwe diensten en producten als ze op de markt komen.

Daarnaast constateert de ACM ook dat het vergelijken op prijs moeilijk is voor klanten van clouddiensten. De tariefstructuren zijn complex, vaak is er sprake van pay-per-use en naast initiële kortingen zijn er vaak ook kortingen als er meer diensten worden afgenomen. Hierdoor is het voorspellen van de kosten erg ingewikkeld. Het panel en de zaal vullen aan dat ook het woud aan certificeringen inzicht in kwaliteitsverschillen belemmert. 

In het panel schetst Ronald Verbeek (CIO Platform Nederland) de dilemma’s van afnemers. Als een bedrijf andere behoeften krijgt, blijkt het moeilijk én kostbaar om bij diezelfde dienstverlener andere diensten af te nemen of deze van andere dienstverleners te betrekken. Het platform heeft met Europese zusterorganisaties het initiatief genomen om tot afspraken te komen met de branche, maar dat bleek zeer beperkt te lukken. Ronald denkt dat regelgeving nodig is om de clouddienstverleners die stap te laten zetten. Wat nodig is voor een evenwichtige markt, hebben de Europese afnemers van clouddiensten geformuleerd.

De discussie gaat over de vraag wat regelgeving hierin kan betekenen. De wereld van clouddiensten is complex. Zo bouwen Europese clouddienstverleners vaak op grote Amerikaanse platforms, maar ze maken vaak ook gebruik van elkaars diensten. De kans dat regelgeving ongewenste bijwerkingen heeft in zo’n complexe omgeving is reëel. Het panel oppert dat ten eerste de vraag beantwoord moet worden hoe de markt er uit moet zien en dat vervolgens regelgeving ervoor kan zorgen dat de markt die kant op gaat bewegen. Thomas Faber (Ministerie EZK) vraagt zich af of regelgeving het sluitstuk kan zijn: regelgeving is nodig om partijen actief mee te laten denken over die markt.

Michiel Steltman van DINL/ Digitale Infrastructuur Nederland bepleit om transparantie te bevorderen rond kwaliteitsverschillen door een harmonisatie-systematiek voor eisen en certificeringen (in de hele supply-chain achter een clouddienst). Tevens vind hij het van belang om afspraken te maken over toetsing en hoe klanten van clouddiensten weten welke zekerheid ze daaraan kunnen ontlenen (en wat ze zelf nog moeten doen om risico’s te beheersen).

Ook worden Europese initiatieven voor innovatie op het gebied van cloud en wetgeving waaronder de Data-Act besproken. Het panel en de zaal discussiëren verder over de aanpak en oplossingsrichting: moeten regulering en wetgeving voorop staan, of moet er eerst worden gestart met concrete oplossingen alvorens er nieuwe wetten worden gemaakt?

Eén van de deelnemers uit de zaal vat de discussie samen in drie punten: in een beter werkende markt voor clouddiensten valt er voor een afnemer weer iets te kiezen (aanbod), kan deze kiezen (diensten werken samen) en zit een afnemer niet vast aan eenmaal gemaakte keuzes (geen lock-in). 

Spreker

Femke Nagelhoud

Femke is werkzaam als projectleider en coördinator digitale economie in team Telecom & Digitaal bij de ACM. Gewerkt aan (markt)onderzoeken naar bijvoorbeeld app stores en clouddiensten, tevens betrokken bij veel nieuwe Europese digitale wetgeving (DMA, DSA, Data Act). Achtergrond in Bedrijfseconomie & Finance.

Panelleden

Thomas Faber

Thomas Faber heeft na zijn studie algemene economie bij diverse onderdelen van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan economisch beleid gewerkt met een nadruk op beleid gericht op het goed functioneren van (digitale)markten.

Ronald Meijer

Ronald Meijer is vanuit zijn rol als architect bij IBM betrokken bij complexe vraagstukken binnen de overheid. Zijn aandachtsgebieden zijn informatiehuishouding en duurzaamheid, met daarbij een focus op de overheidsdatacenters. Hij heeft zojuist een boekje geschreven dat vanuit architectuur kijkt naar de diensten die moeten worden opgebouwd om een informatiegedreven organisatie vorm te geven waarbij duurzaamheid nadrukkelijk als één van de kwalitatieve aspecten wordt meegenomen.  

Rex Leijenaar

Rex Leijenaar is een jurist. Sinds 2021 werkzaam als manager van het team Telecom en Digitaal en uit dien hoofde verantwoordelijk voor onderzoeken naar de vaste en mobiele telecommarkten en digitale markten van de directie Telecom, Vervoer en Post van de ACM. Voor 2021 werkzaam bij de ACM als projectleider van diverse analyses op dezelfde markten.

Ronald Verbeek

Ronald Verbeek is directeur van CIO Platform Nederland, de vereniging van eindverantwoordelijken voor de digitale transformatie bij grote organisaties in Nederland. Met zijn team ondersteunt hij de leden in het delen van kennis en ervaringen in het toepassen van digitale technologie en deelt hij deze ervaringen als input voor o.a. beleids- en wetgevingstrajecten.

Michiel Steltman