Op donderdag 8 juni vond het eerste evenement van de Nationale Coalitie Duurzame Digitalisering (NCDD) plaats in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken & Klimaat, TU Delft en ECP | Platform voor de InformatieSamenleving. Deze bijeenkomst draaide om de thema’s GreenOps en de energietransitie, met als doel deze onderwerpen verder uit te diepen en te illustreren aan de hand van inspirerende presentaties, praktische voorbeelden en dialoog. Het evenement werd gehouden in The Green Village, het “openlucht-laboratorium” van de TU Delft waar duurzaamheid en innovatie samenkomen in praktische initiatieven. Er waren zo’n 80 deelnemers bij het evenement. Hieronder leest u het verslag van de bijeenkomst. Voor een overzicht van het programma, de introductie van de sprekers en diverse presentaties kunt u via deze link de powerpoint bekijken.
TU Delft over The Green Village
Namens de TU Delft werd een introductie en fijn voorproefje gegeven van de vele baanbrekende initiatieven en inspirerende projecten die praktische uitvoering krijgen in The Green Village. The Green Village is het ideale fieldlab voor ingenieuze toepassingen omdat er minder strenge bouwregels zijn en projecten op plug & play basis gebruik kunnen maken van de infrastructuur. Tevens wonen er mensen op het terrein zelf, zodat de uitwerking van projecten in het normale dagelijkse gebruik kan worden getest. Speciale aandacht ging uit naar het Co-Creation Centre waarin onze bijeenkomst plaatsvond. Dit volledig glazen gebouw werd opvallend koel gehouden op deze warme junidag door innovatief materiaalgebruik en het automatisch aanpassen van de zonwering aan de stand van de zon. Door te laten zien wat er mogelijk is als partijen samenwerken met de wetenschap en vernieuwingsdrang en experimenten gefaciliteerd worden, was de toon gezet voor de rest van de middag!
Doel en Scope Strategieraad
De NCDD heeft recent haar strategieraad ingesteld en presenteerde kort de vorderingen die tot nu toe gemaakt zijn. De raad heeft een diverse samenstelling met vertegenwoordigers uit alle lagen van de quadruple helix en gaat de strategie van de NCDD vormgeven en aansturen. De strategieraad heeft recent haar eerste bijeenkomst gehad en deelt de overeengekomen visie en missie van de coalitie. Verder wordt de rol van de NCDD in het verduurzamen van én door IT nogmaals benadrukt: input geven en verbinding zoeken. Met behulp van de strategieraad neemt de NCDD een voortrekkersrol om zo haar ambitie te realiseren: Nederland koploper duurzame digitalisering in 2030!
Toelichting op de activiteiten duurzaamheid en digitaliseren door Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Michel Verhagen heeft een presentatie gegeven over de samenwerking tussen het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en de NCDD. Vanuit EZK worden momenteel verschillende onderzoeken ondersteund naar duurzaamheid en IT. Een van de doelen is om in september een coherent begrippenkader te kunnen presenteren, zodat er gemeenschappelijke concepten en afgestemde begrippen gehanteerd kunnen worden wanneer er gesproken wordt over duurzaamheid in IT; iets wat momenteel ontbreekt. De samenwerking tussen EZK en de NCDD komt voort uit de behoefte van EZK om hierin samen te werken met de digitale sector. De NCDD voorziet EZK van inzichten uit een brede coalitie waarin iedereen aan boord is.
Keynote 1: AI en de energietransitie van Han La Poutré
Han La Poutré hield een informatieve presentatie over de rol van AI in de energietransitie. U kunt de powerpoint presentatie via deze link bekijken. Ons energienet zal de komende jaren tegemoet moeten komen aan de opkomst van véél meer kleine en gedistribueerde generatoren, een steile toename van energie-intensieve apparaten en resulterende algehele complexiteit. We zullen meer afhankelijk worden van zon- en windenergie en dus van wisselende productie. Deze factoren vragen om meer flexibiliteit in locatie en tijd en het inspelen op momentopnames van vraag en aanbod. Om hierin te kunnen voorzien zal er meer energietransport plaatsvinden, harder gebruik worden gemaakt van infrastructuur en uitbreiding en modernisering van het net nodig zijn. Dit zijn grote uitdagingen. Gelukkig zijn er ook veel factoren die de transitie kunnen faciliteren en AI speelt hierin een centrale rol. Han is uitgebreid ingegaan op 6 concrete toepassingen van AI: 1) ondersteunen van besluitvorming, 2) managen en optimaliseren van operations, 3) vraag-en-aanbod matchen, 4) gebruikers ondersteunen. 5) onderhoud ondersteuning en 6) het verbeteren van de energie-efficiëntie van AI zelf. Verder werd ingegaan op verschillende soorten AI, de kansen en behoeften in de energiemarkt en werden er verschillende praktische vooruitzichten gepresenteerd.
Key Note 2: Duurzame IT bedrijfsvoering van Niklas Sundberg
GreenIT superstar Niklas Sundberg heeft een verhelderende presentatie gegeven over alle facetten van de duurzame ICT bedrijfsvoering. U kunt de powerpoint presentatie via deze link bekijken. Hierin werd uitgebreid stilgestaan bij de “footprint” (duurzaamheid in IT), “handprint” (duurzaamheid door IT) en “heart print” (IT voor de maatschappij) van technologie. De presentatie werd ondersteund met alledaagse maar vaak onderbelichte voorbeelden, zoals het verschil in energieconsumptie van workloads in Europa. Buiten een conceptueel kader rondom duurzame IT bedrijfsvoering heeft Niklas de zaal ook voorzien van praktisch toepasbare handvatten voor verduurzaming. Zo werd stilgestaan bij de noodzaak voor het vaststellen van een “baseline”, het identificeren van potentiële impactvolle projecten en het plannen en beginnen met verduurzaming van de IT bedrijfsvoering. Buiten deze inspirerende presentatie heeft Sundberg zijn licht laten schijnen op de presentaties van de sprekers in Break-Out sessie 1.
Wilt u meer weten over dit onderwerp? Sundberg heeft ook een boek geschreven.
Break-out sessie 1
In de eerste break-out sessie stond het thema GreenOps centraal. Er werden drie presentaties gegeven vanuit verschillende invalshoeken. Jan van Rouwendal ging in op de rol van de werkgroep GreenOps, in het bijzonder op het gebied van het samenstellen van een repository voor groene IT tactieken. Ilias Gerostathopoulos hield een presentatie over het Digital Sustainability Center van de Vrije Universiteit in Amsterdam, waar samenwerking op het gebied van digitalisering, de digitale transformatie en de rol van software voor duurzaamheid plaatsvindt. Masterstudenten Moa Norberg en Björn Oosterwijk presenteerden hun lopende onderzoek naar barrières en oplossingen voor het optimaliseren van energie-efficiëntie door software-gedreven strategieën in de cloud sector.
Break-out sessie 2: Flexibilisering
Duurzame digitalisering betekent iets voor onze digitale infrastructuur: de kabels en apparatuur waar uiteindelijk alle digitale producten op draaien. Bij datacenters denken veel mensen ondertussen aan Meta in de polder: grote hyperscalers. Die vormen een belangrijke pijler van de digitale infrastructuur. In deze sessie hebben we de aanwezigen uitgenodigd om met ons een alternatieve invulling en inpassing te verkennen. Decentrale digitale infrastructuur en de kansen voor flexibilisering om bij te dragen aan een veerkrachtig en gebalanceerd energienet.
(de)centralisatie
Hernieuwbare energie betekent een decentrale opwekking en brengt nieuwe uitdagingen met zich mee, met name in toenemende fluctuatie van beschikbaarheid van energie. Vraag zal moeten gaan meebewegen. Binnen de digitale infrastructuur vindt enerzijds consolidatie en centralisatie plaats en tegelijkertijd een beweging naar decentralisering. Denk aan 5G en toepassingen die extreem lage latency vragen zoals zelfrijdende auto’s. De ontwikkeling van fotonica maakt dit (mede) mogelijk.
De uitdaging om dit alles in te passen in een land waar ruimte extreem schaars is. Binnen de NCDD heeft Alliander dit onderwerp geagendeerd en gaan we kijken wat de potentie voor flexibilisering is in NL, in een vergelijkende studie met de UK.
Eurofiber & BRIGHT
Martin Vos van Eurofiber presenteert een POC voor gedistribueerde datacenters verbonden via haar fiber-netwerk. Door compute schuiven in tijd en ruimte ontstaat de mogelijkheid om bij te dragen aan netbalancering, terwijl restwarmte lokaal kan worden gebruikt. Eurofiber voorziet drie proposities en is op zoek naar (pre-competitieve) samenwerking om dit te realiseren.
Thijs van Spaandonk, van BRIGHT, presenteert een prikkelend onderzoek dat zij vorig jaar voor LEAP hebben gedaan. Hierin is vanuit een ruimtelijke blik gekeken naar een innovatieve inpassing van de digitale infrastructuur. Bijvoorbeeld in 6 verdiepingen op een transformatorhuisje, voetstuk van een windmolen of op het terrein van een waterzuiveringsinstallatie.
In een korte reflectie betuigt Tim Vermeulen, Alliander, zijn enthousiasme over deze ontwikkelingen. De sessie laat zien hoe vraagstukken vanuit ruimte, data en energie met een systeemblik kunnen samenkomen. Hij vraagt zich af wat dit zal vragen van de verschillende actoren? Erik Langius, TNO, beschrijft de onderliggende trends van (de)centralisering en bevestigd dat er een uitdaging ligt bij de IT om deze flexibilisering te ontsluiten.
Panel discussie
Het laatste deel van het programma bestond uit een dialoog tussen het publiek, de dagvoorzitter en een panel van vier experts op het gebied van duurzame IT: twee deelnemers uit het bedrijfsleven (Axians – Dennis van Hoof en Cicso- Liselotte van den Berg) en twee vertegenwoordigers uit de politiek (gemeente Amsterdam – Leonieke Mevius en Tweede Kamer – Barbara Kathmann). Het belang van concrete duurzaamheidscriteria in IT en het stimuleren van onderzoek werd uitgelicht. Verder werd concreet ingegaan op het maken van benchmarks, het stimuleren van circulariteit en het faciliteren van kennisoverdracht. Vanuit de zaal werden goede vragen gesteld over handhaving van wetgeving over duurzaamheid, apparaat recycling, refurbishment en materiaal inflow. Een brede en inhoudelijke dialoog over praktische duurzaamheidsvoorbeelden en behoeften was het gevolg.
Afsluiting
Buiten de enthousiasmerende presentaties vonden de deelnemers elkaar in de pauze en bij de afsluitende borrel, wat de kans bood om de dialoog aan te gaan met een breed pallet aan betrokkenen en ideeën en kennis uit te wisselen. Getuige de positieve reacties mag deze bijeenkomst als een succes beschouwd worden en een geslaagde inleiding voor de volgende evenementen, waarover wij u graag op de hoogte houden!
Bedankt iedereen voor dit succesvolle evenement! Deelnemer worden van de coalitie? Neem contact op via secretaris@coalitieduurzamedigitalisering.nl