Digitalisering in het politieke speelveld, een analyse
Op vrijdag 17 juni werd de eerste Digitale Binnenhof Academy zomerborrel georganiseerd. Niet de standaard kennisbijeenkomst die normaal vanuit de Digitale Binnenhof Academy voor politici georganiseerd wordt, maar een fijne interactieve sessie. Buiten vielen de mussen van het dak, binnen namen Kees Verhoeven, oud-kamerlid en inmiddels eigenaar van het bureau Digitale Zaken, en Arie van Bellen directeur van ECP | Platform voor de InformatieSamenleving de deelnemers mee in de wereld van de politiek en hoe zij omgaat met digitalisering.
Grip op digitalisering… dat is de uitdaging waarmee te stellen is. Aan de hand van een aantal stellingen en vragen vanuit het publiek werden drie hoofdthema’s doorgenomen. Maar werd ook stilgestaan bij de hectiek van de dag voor een politicus. We leven in een digitaal tijdperk, het heeft impact op iedereen en iedereen is ermee bezig. Dat doet iets met mensen, maar ook met de besluitvorming in het land. Voor een politicus betekent dat dat het brein continu aan moet staan. Het wegkomen uit de waan van de dag is ingewikkeld.
Digitalisering als dossier in de politiek maakt kleine stapjes. Sinds de tijdelijke commissie Digitale Zaken, is er sinds deze kabinetsperiode een staatsecretaris en een commissie Digitale Zaken. Zij richten zich nog met name op de BZK-kant van digitalisering: grondrechten en ethiek, maar dit wordt steeds breder uitgewerkt. Op termijn zou je verwachten dat de grote dossiers zoals cybersecurity en AIVD hier ook onder gaan vallen, maar dat is nu nog een andere commissie en zijn andere politici.
Iedereen is het er over eens dat om beleid te maken op digitalisering, je een bredere blik moet hebben dan alleen de komende vier jaar. De combinatie van thema’s binnen digitalisering vraagt dat het overkoepelende geheel gezien wordt.
Kees had graag drie grote thema’s door willen nemen met de aanwezigen, maar houdt het gezien de tijd uiteindelijk bij twee. Te weten: de digitale infrastructuur en digitale soevereiniteit. Over het punt ‘’ethische kant van data’’, wordt op een later moment nog zeker verder gepraat met deze groep.
Digitale infrastructuur. Je zou verwachten dat dit een belangrijk thema is voor de politiek: het zijn de wortels waarop onze communicatie en interactie gegrondvest is. In praktijk komt het neer dat er NIMBY-gedrag is qua datacenters (*not in my back yard) en het gegeven dat publiek-privaat samenwerken op zijn tijd ingewikkeld kan zijn, juist als meerdere ministeries en overheden betrokken zijn. Dat vergt politieke creativiteit. Maar ook voor bedrijven zou je verwachten dat ze meer zichtbaar maken wat er ‘’te halen valt’’, of dat zij zichtbaar maken wat nieuwe toepassing zijn.
Digitale soevereiniteit. Door actuele ontwikkelingen een complex onderwerp, maar daardoor ook onvermijdelijk in urgentie.
Binnen Nederland (en Europa), zijn we afhankelijk van cloudpartijen (93% staat bij Amerikaanse partijen), afhankelijk van China (5G, zonnepanelen, stroomkabels) en Rusland (gas). Dat hoeft niet erg te zijn, maar we hebben er nooit over nagedacht wat dit voor gevolgen zou kunnen hebben. Open handel, open grenzen, heeft niet alleen te maken met welvaart, maar ook met waarden. Daar werd weinig over gesproken. Tot nu toe maakten we geen keuze of een risico-afweging, Nederland stond voor een handelsgeest. Hoe maak je daar dan als “doodgewoon” kamerlid een afweging in? Gezien wordt dat met name de kamerleden die een extreem standpunt innemen zichtbaar zijn, om de boel in beweging te krijgen. De vraag is of dat bijdraagt aan de afweging. Want daarnaast…. Netwerken moeten blijven werken.
Reflecterend op wat er gezegd is vandaag, constateren wij dat de politiek een sector is die in transitie is. Dat zou veel meer ondersteuning voor politici moeten inhouden. Zodat ruimte ontstaat voor die creativiteit, voor de lange termijn visie. De aanwezigen vandaag zijn bereid te helpen, input te leveren en de vragen te stellen om hen daar bij te helpen. En de Digitale Binnenhof Academy helpt daarbij graag om informatie te duiden.
We kijken terug op een geslaagde eerste DBA zomerborrel en kijken uit naar het vervolg hierop.