Tijdens het Reuring Café van 18 april werd de vraag gesteld: De overheid als digitale gebruiker en hoeder, hoe doen we dat? Om deze vraag te beantwoorden gingen de volgende bankgasten met elkaar in gesprek. Steven Luitjens, Directeur Informatiesamenleving; Lotte de Bruijn, Directeur Nederland ICT; Erik Huizer, CTO SURFnet en Zsolt Szabo, Vice Pesident Public Sector voor Capgemini Nederland. Dit onder leiding van gespreksleider Mark Frequin en medeorganisator Arie van Bellen.
Arie van Bellen, directeur ECP, opent het gesprek met de stelling: ‘Doet de overheid het goed, of doet de overheid het niet goed?’ Mark Frequin vraagt wat daar op het antwoord is en van Bellen geeft aan: ‘Daar ga ik niet alleen antwoord op geven, maar de overheid kan beter! Van Bellen hoopt dat het een inspirerend gesprek wordt, met ideeën en bouwstenen voor de toekomst. Het is dus aan de bankgasten om deze vraag verdere invulling te geven. Eerst stellen de bankgasten zich voor en brengen zij hun beginstatement in. Volgens Zslot Szabó moeten wij elkaar opzoeken. ‘Samen, overheid en bedrijfsleven. Het moet meer gaan over: wie moet ik inhuren, welk systeem moet ik bouwen en hoe gaat het project?’ Lotte de Bruijn sluit zich aan bij Szabó, maar geeft wel aan dat het in andere landen beter gaat. ‘Wij moeten de kansen die ICT ons biedt beter benutten’, aldus de Bruijn. Erik Huizer vult aan: ‘Bij de overheid is de kennis niet aanwezig.’ Hij pleit voor een ICT-kennisorganisatie binnen de overheid. Zo’n organisatie is cruciaal voor samenwerking met het bedrijfsleven.’ Steven Luitjens: ‘Er moeten minder van dit soort bijeenkomsten komen en er moet gewerkt worden. Wij hebben haast!’ De bankgasten hebben zich voorgesteld en Frequin stelt de eerste vraag aan de Bruijn. Doen wij het niet als Nederland het beste? ‘Op sommige gebieden doen wij het heel erg goed, zoals op de ICT-infrastructuur. Maar wij moeten niet achterover gaan leunen en denken dat wij de beste zijn.’ Zo zijn er landen die het beter doen in digitaal onderwijs, zoals Engeland, Estland en Bulgarije. Bulgarije vraagt Frequin verbaast? ‘Ja, geloof het of niet. Daar zit het zelf in het primair onderwijs. Daar worden kinderen optimaal voorbereid op de toekomst en hier niet!’ Huizer is het met De Bruijn eens, wij doen daar te weinig aan in Nederland. ‘De overheid besteedt alles uit en als je geen kennis hebt over ICT dan is uitbesteding nagenoeg ondenkbaar’, aldus Huizer. Dat klopt volgens Szabó, maar voordat je jouw kennis als overheid op orde brengt, moet je eerst kijken over welke kennis je het hebt. ‘Ik ben het er mee eens dat de kennis en kunde op orde moet zijn, maar dan moeten wij eerst definiëren wat deze kennis en kunde is.’ Ook geeft hij aan, dat je op de stoel van de burger moet gaan zitten. Wat heb ik als burger over 10 jaar van die overheid nodig. ‘Overheid ga door met je digitaliseringsprocessen, maar blijf ook kijken naar wat ervan buitenaf gebeurd. Want dat van buitenaf versnelt zich steeds meer.’ Maar goed, dat kan die overheid helemaal niet bijbenen stelt Frequin. ‘De vraag: ‘Waar ben je voor als overheid?’ gaan wij al jaren uit de weg. Ik denk dat dat niet meer kan. Ik zie ook allerlei bedrijven die met grote gretigheid zeggen. Dit gaan wij van de overheid overnemen. Laten wij daar het gesprek over voeren. Is dit de samenleving is die wij willen,’ aldus Luitjens. Huizer en Szabó zijn het daar mee eens, de overheid als hoeder van de publieke zaak moet je wel overeind houden! ‘Zaken als privacy en databescherming blijf je als overheid verantwoordelijk voor’, aldus Huizer. Volgens Szabó, hebben wij veel geld laten liggen, doordat de ministeries heel veel dingen naast elkaar hebben gedaan. Wij hebben misschien wel honderden miljoenen laten liggen! Dat precies het geld dat wij nu bij elkaar moeten halen.’ ‘Lotte, wij hebben het gelukkig nog steeds over macht geld en invloed’, stelt Frequin. Wij moeten kijken hoe de veranderingen in de samenleving onze verschillende ministeries raken, volgens de Bruijn. ‘Dus niet alleen, dit is jouw pakkie aan’, maar gezamenlijk naar de ICT-projecten kijken. Volgens Huizer is de uitdaging waar de overheid voor staat: ‘Hoe houd je het thuis van Thorbecke in stand, maar ondertussen blijf je wel efficiënt in die ICT-voorziening.’ Szabó vult aan, ‘We moeten echt serieus nadenken over hoe het huis van Thorbecke er over 50 jaar uit ziet? Het maakt mij als burger niet uit waar het stadhuis staat, als de diensten maar worden geleverd en als die verschillende overheidslagen maar goed om gaan met de informatievoorziening.’ Steven, hoe gaan wij dat doen? Stel Frequin. ‘Laten wij nu in godsnaam een keer vanuit de inwoners en bedrijven kijken, want wij blijven maar in onze systeemwereld hangen,’ aldus Steven Luitjens. Wij hebben een bevlogen persoon nodig, als Staatssecretaris of Minister die zich inzet voor digitalisering, aldus Zlot Szabó. Na de pauze opent Auke vanuit de Young Advisory Board van ECP de dialoog, met de stelling: ‘Wij moeten veranderen van mentaliteit en nummer één worden als Nederland!’ Huizer wil daarop reageren. Hij is het met Auke eens. Wij moeten niet alleen de ambitie hebben, maar ook de overtuiging dat wij het kunnen! Vanuit het publiek wordt de vraag gesteld: ‘Hoe krijgen wij nu lef, hoe nemen wij nou initiatief?’ Szabó beantwoord de vraag met: ‘Wij hebben onszelf in hokjes ingedeeld, dat is een veilige omgeving en daar willen wij niet uitkomen.’ Buiten deze hokjes denken bezorgt angst. Volgens Luitjens komt dat voort uit de gedachte ‘first time right’. Aan bedrijven worden door de burger andere eisen gesteld. Als de overheid een dienst levert moet die in één keer goed zijn, terwijl wij continue gebruik maken van betaversies van het bedrijfsleven. ‘Maar je mag toch gewoon proeftuinen creëren, waarbij het oké is als er iets mis gaat.’ brengt De Bruijn in. Luitjens geeft haar hierin gelijk, maar geeft ook aan dat daar nog een hoop winst valt te behalen. Van Bellen vindt dat het gesprek stagneert en geeft aan dat er meer gekeken moet worden naar de waarden waarnaar te handelen. ‘Waarom gaan de processen zoals ze gaan?’ Luitjens vindt dat dit alleen opgelost kan worden door samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven. ‘Want het is een ergernis dat wij maar in die stereotypebeelden naar elkaar blijven kijken. De eerste vraag naar een oplossing volgens Luitjens, maar de een-na-laatste vraag van de avond: ‘Hoe gaan wij dat gesprek met elkaar voeren?’ Ter afsluiting, stelt Mark Frequin nog een laatste vraag aan de gasten: ‘Wat had je altijd nog willen zeggen?’ ‘Zoek elkaar op, formeel/ informeel en blijf open tegen elkaar,’ aldus Szabó. De Bruijn haakt aan op wat Luitjens eerder zei en voegt daaraantoe: ‘Vergeet de ICT-sector niet uit te nodigen voor dat gesprek. En laten wij vooral wat doen!’ Het eerste dat wij dan moeten doen volgens Huizer is het implementeren van internetprotocol 6. Luitjens sluit af met woorden: ‘Blijf denken in termen van coalitions of the willing!’