Sexting-misbruik tegengaan: focus meer op pleger

Als het gaat om sexting-misbruik staat het slachtoffer vaak centraal. Maar hiermee dreigt de pleger uit beeld te verdwijnen, en ligt victim blaming op de loer. Want niet het sturen van intieme beelden, maar juist het ongewenst doorsturen hiervan is waar het misgaat. Helpwanted, initiatief van Offlimits, expertisecentrum online misbruik, vindt het belangrijk om de focus te verleggen naar de pleger, zodat sexting-misbruik voorkomen kan worden en de pleger verantwoordelijk wordt gehouden voor het zonder toestemming doorsturen van intiem beeldmateriaal. Om passende en effectieve preventie te ontwikkelen deed Helpwanted onderzoek naar plegerschap van sexting-misbruik.

Ontladen spanning

Het ontladen van spanning is de meest voorkomende reden voor plegers (jongeren tussen 16 en 25 jaar) om zonder toestemming intiem beeldmateriaal door te sturen (89,5%), zo blijkt uit het onderzoek ‘Plegerschap van sexting-misbruik, de motieven van jonge plegers achter dit gedrag’. Vooral als het over een voor hen onbekend persoon gaat, of als het de eerste keer is dat zij intiem beeldmateriaal ontvangen, willen ze het gevoel van spanning met anderen delen. Hierbij kan het ook gaan om negatieve spanning, bijvoorbeeld als ze het beeldmateriaal ongewenst hebben ontvangen. Motieven die als minder ernstig zijn bestempeld, zoals ‘versterken van vriendschap’ (65%), ‘populariteit verhogen’ (30%) en ‘praten/leren over seksualiteit’ (27,5%), komen vaker voor dan ernstige motieven zoals ‘wraak nemen’ (17,5%).

Dubbele ongewenste sexting

Wat opvalt in het onderzoek is dat in 35% van de gevallen de plegers in eerste plaats helemaal geen toestemming hebben gegeven om dit intieme beeldmateriaal te ontvangen. Dit zelf ongewenst ontvangen beeldmateriaal, een dickpic bijvoorbeeld, sturen ze vervolgens door. Als reden komt het ‘ontladen van spanning’ onder deze plegers het meest voor. Opgevolgd door elkaars ‘gedrag reguleren’ en ‘wraak nemen’. Als plegers het beeldmateriaal in eerste instantie zelf ongewenst ontvangen, plegen zij sexting-misbruik wanneer zij het materiaal doorsturen.

(On-)gewenste terminologie

Ten onrechte wordt sexting-misbruik vaak ‘wraakporno’ of shame-sexting’ genoemd, zowel in de media als in wetenschappelijke literatuur. Hierdoor lijkt het alsof wraak en shamen, oftewel vernederen of pesten, de meest voorkomende, of zelfs de enige motieven zijn voor het doorsturen. Maar uit het onderzoek blijkt dat bijna alle plegers van sexting-misbruik meerdere motieven hebben voor het doorsturen van beeldmateriaal (87,5%). Bovendien komen de motieven ‘wraak’ en ‘shamen’ minder vaak voor dan andere motieven.

Niet nadenken

Meer dan de helft (52,5%) van de plegers heeft niet nagedacht voordat ze het beeldmateriaal doorstuurden. Vooral plegers die als motief ‘ontladen van spanning’ hadden, dachten niet na voor het doorsturen. Plegers die als motief ‘wraak’ of ‘praten/leren over seksualiteit’ als motief hadden, hadden vaker wel nagedacht. Uit het feit dat plegers vaak minder ernstige motieven hebben en niet nadenken voordat zij beeldmateriaal doorsturen, kan geconcludeerd worden dat zij niet bewust zijn van hun acties en de gevolgen die dit voor het slachtoffer kan hebben.

Aanbevelingen

Als het gaat om preventie is het belangrijk jongeren ervan bewust te maken dat doorsturen niet oké is en er sprake is van sexting-misbruik wanneer dit zonder toestemming wel gebeurt. Ook is het belangrijk jongeren te leren over consent. Leer ze onder andere dat wanneer iemand toestemt intieme beelden te ontvangen, dit niet betekent dat degene ook toestemming geeft deze beelden te delen met anderen. Verder is het belangrijk jongeren vanaf het begin te betrekken bij de ontwikkeling van preventieve projecten. Het meenemen van jongeren in het gehele proces is cruciaal omdat zij zelf het beste weten wat voor hen werkt en hoe ze aangesproken willen worden.

Safer Internet Day

Het onderzoek ‘Plegerschap van sexting-misbruik, de motieven van jonge plegers achter dit gedrag’ is gedaan in het kader van Safer Internet Day (6 februari). Het doel van deze dag is om met zoveel mogelijk mensen stil te staan bij een veilige online omgeving voor iedereen, en vooral voor kinderen en jongeren. Meer informatie over Safer Internet Day vindt u hier.

Helpwanted

Heb je te maken met sexting-misbruik, of een andere vorm van online grensoverschrijdend gedrag, bel of chat gratis en anoniem met Helpwanted via helpwanted.nl.