Belangrijkste conclusies
- Technologie staat niet los van ons, maar is met ons verbonden, en daar moeten we naar handelen
- De Aanpak Begeleidingsethiek biedt een concrete methode om de eerste stappen naar dat handelen te maken
- Meerdere organisaties hebben al succesvolle ervaringen met de toepassing van deze methode en gebruiken deze om technologie waarden-voller te implementeren.
Samenvatting
In deze VIP-sessie wordt het boek De techniek staat voor iets van Daniel Tijink en Peter-Paul Verbeek gepresenteerd aan een select gezelschap geïnteresseerde genodigden. Peter Snijders, burgemeester van Zwolle en voorzitter van de commissie Informatiesamenleving van de VNG, geeft een inleiding waarin hij benadrukt dat het gemeenten steeds beter lukt de digitaliseringsagenda gezamenlijk vorm te geven , in plaats van dat deze bepaald wordt door de markt. Daarnaast heeft hij binnen zijn eigen gemeente ervaring met de toepassing van de methode die in het hier gepresenteerde boek centraal staat: de Aanpak Begeleidingsethiek. De burgemeester benadrukt hoe deze methode voor Zwolle van waarde is geweest in het concreet handen en voeten geven van een concrete technologie, te weten een digital twin van de Gemeente Zwolle.
Daniel Tijink zet vervolgens deze Aanpak Begeleidingsethiek uiteen. Uitgangspunt is dat we als mens verbonden zijn met technologie. We geven vorm aan technologie, maar die vormt ons ook. Dat heeft invloed op ethiek. Begeleidingsethiek bekijkt altijd de technologie in samenhang met de omgeving: hoe begeleiden we technologie op een goede manier in de samenleving, of andersom. Dit is uitgewerkt in een laagdrempelige methode die al bijna 100 keer is toegepast, en die iedere keer weer leidt tot een aantal handelingsopties die direct in de praktijk kunnen worden gebracht om de technologie waarden-voller te implementeren. Daniel sluit af met hoe begeleidingsethiek ook relevant kan zijn voor (sociale) innovatie, (horizontaal) toezicht en (betrokkenen) democratie.
Discussie
De discussie na afloop richt zich aanvankelijk vooral op ChatGPT en hoe dit verband houdt met genoemde aanpak. De burgemeester geeft aan dat er binnen zijn ambtenarenapparaat gebruik van wordt gemaakt, maar dat het vooral om bewustwording en transparantie gaat. Dit wordt beaamd door andere vragenstellers: de technologie is er, en we moeten ermee leren omgaan. Een spreker uit de zaal geeft aan dat begeleidingsethiek binnen zijn organisatie enorm geholpen heeft om de eigenschappen van een concrete technologie te leren kennen, ontdekken en toepassen. De Aanpak Begeleidingseethiek heeft hierbij geholpen “de bal op de stip te leggen”.
Daniël Tijink (ECP): “In de praktijk vindt de ethische spanning plaats, daar moet je beginnen. Dat maakt de rol van betrokkenen heel belangrijk, die worden geraakt door de technologie.”
Peter Snijders (Gemeente Zwolle): “De Aanpak Begeleidingsethiek heeft ons als stad heel goed geholpen om de abstracte agenda van digitalisering te vertalen naar hoe de toepassing van een technologie in de stad uitpakt en hoe we daarmee om moeten gaan, echt op straat- en voordeurniveau.”