“Als computers beter worden dan mensen, dan kunnen ze misschien ook met betere oplossingen komen voor maatschappelijke problemen zoals het ‘vluchtelingenprobleem.’” Aan het woord is professor Russel van de Berkeley Universiteit tijdens het onlangs georganiseerde World Economic Forum in Davos. Op deze ‘supersummit’ van de wereldelite van politici, zakenmensen en vertegenwoordigers van allerlei maatschappelijke organisaties was ‘de vierde industriele revolutie’ het hoofdthema. Bedoeld wordt de golf aan veranderingen door de enorme ontwikkeling van technologie zoals superdigitalisering, robots, nanotechnologie, genetica en alle mengvormen daarvan.
Kans of bedreiging?
Het is natuurlijk interessant om dit thema te beschouwen. Is het iets waar we optimistisch over moeten zijn? En enthousiast over de kansen en gevolgen, zoals het oplossen van maatschappelijke problemen en het mogelijk maken van een comfortabeler leven (bijvoorbeeld door structureler minder te werken)? Of is het een grote bedreiging die de kloof tussen de digitale hebbers en digitale niet-hebbers zal vergroten en misschien zelfs een afbrokkeling van de persoonlijke levenssfeer bewerkstelligt?
En wat betekent deze revolutie voor de geopolitieke verhoudingen in de wereld? “Amerika innoveert, China kopieert en Europa… reguleert,” kopt NRC Handelsblad in een korte sfeerschets van Davos. In een reactie op de rol van Europa en Nederland geeft premier Rutte, uiteraard ook even in Davos aanwezig, aan dat we in Europa even iets anders op ons bordje hebben door de grote stroom vluchtelingen. Wel heeft de technologische ontwikkeling zijn aandacht, geeft hij aan, want in de laatste week van januari bezoekt hij (met o.a. Neelie Kroes) Silicon Valley.
Dit heeft Nederland te bieden
Ik zou onze premier, en via hem alle politici en andere besluitvormers, willen meegeven dat we eens goed zouden moeten kijken naar de innovatieve technologie-kansen in ons eigen mooie landje. Juist Nederland zou een prominente rol kunnen spelen in het verbinden van de technologie met maatschappelijke vraagstukken. We hebben de innovatieve technologie, infrastructuren zoals de “derde mainport” (het internetknooppunt), we hebben innovatieve concepten en mensen. En we hebben maatschappelijke vraagstukken waarbij we gewend zijn de verschillende actoren gezamenlijk aan kaders en oplossingen te laten werken.
Tijd dus voor een maatschappelijke én economische agenda voor Nederland in de kopgroep van de technologische revolutie, waarbij de bedreigingen worden omgezet in kansen. Een “trusted digital mainport”. Niet met een ICT-minister, maar regie georganiseerd en gestuurd door de premier. Met keuzes, zoals een koploperrol in zorg & technologie. Innovatief, exportabel maar ook privacy-proof en gebruiksvriendelijk. Leuk om eens te bespreken tijdens een EU-voorzitterschap. Of tijdens het maken van alle verschillende verkiezingsprogramma’s richting 2017.
Schuift u ook aan?
ECP draagt als neutrale verbinder en aanjager graag bij aan dat gesprek. Maar daarnaast zal ECP ook proberen bij te dragen aan een concreet plan. Juist niet alleen voor of door de leiders in Davos en in politieke kringen, maar ook met denkers en doeners uit de maatschappij, zoals jongeren, patiënten, leraren en zzp’ers. We hebben samen een kans op het schetsen en invullen van een kansrijke en betrouwbare samenleving. De vierde revolutie is dan een positieve evolutie. Wilt u als ECP-betrokkene meedoen? Meld u dan bij Arie van Bellen (arie.van.bellen[at]ecp.nl).
Vergeet niet om in dit verband ook het visiedocument van ECP te lezen: De volwassen informatiesamenleving, het nieuwe normaal (december 2015).
Arie van Bellen
Directeur ECP