Terugblik: Hackathon Open Overheid ‘Terminal WOO’
31 oktober en 1 november 2025
Fokker Terminal in Den Haag
Hoogtepunten van Terminal WOO
31 okt & 1 nov 2025
Tijdens de tweede hackathon rond het Woo-proces werkten tien teams aan één concrete uitdaging: hoe maken we het interne Woo-proces beter werkbaar voor ambtenaren?
In twee intensieve dagen ontwikkelden zij oplossingen die het zoeken, beoordelen en openbaar maken van informatie ondersteunen en versnellen. Denk aan AI-toepassingen, slimmere zoekfunctionaliteiten en tools die communicatie vergemakkelijken.
De hackathon werd versterkt door scherpe mentoren, inspirerende bijdragen van Martijn Aslander en Guido Enthoven, én werkbezoeken van minister Frank Rijkaart en CIO Rijk Art de Blaauw, die het belang van vernieuwing en samenwerking benadrukten.
De sfeer was open, energiek en resultaatgericht. De drie winnende teams ontvangen begeleiding en opdrachtbudget om hun oplossingen verder te ontwikkelen binnen de overheid.
Hoogtepunten & context
- Doel: het Woo-proces slimmer, sneller en werkbaarder maken voor ambtenaren, zodat zij overheidsinformatie effectiever kunnen vinden, beoordelen en openbaar maken.
- Inspirerende bijdragen van o.a. Martijn Aslander (technologiefilosoof) en Guido Enthoven (Instituut Maatschappelijke Innovatie).
- Werkbezoeken van minister Frank Rijkaart en CIO Rijk Art de Blaauw, die het belang van vernieuwing, samenwerking en uitvoerbaarheid benadrukten.
Winnaars
1e prijs – Thoughtful Oasis (€30.000):
Een AI-gedreven zoek- en hulpsysteem dat burgers helpt hun vraag te verfijnen voordat ze een Woo-verzoek indienen. Via een empathische chatbot in B1-taal worden deelvragen gesteld, openbare bronnen doorzocht en het verschil tussen informatie- en Woo-verzoeken helder uitgelegd. Zo worden onnodige verzoeken voorkomen. De tool zoekt op betekenis in plaats van op trefwoorden — bijvoorbeeld: “groot, grijs, zoogdier” = olifant. Ook wordt de voortgang inzichtelijk gemaakt: wat is al gedaan, wat komt nog?
2e prijs – Gradient (€20.000):
Richt zich op de zienswijzefase van het Woo-proces. Kleine AI-modellen identificeren personen of organisaties die in documenten worden genoemd, en verzamelen (waar mogelijk) contactgegevens zodat zij eenvoudig geïnformeerd kunnen worden. De jury waardeerde dat deze oplossing inspeelt op een vaak vergeten maar cruciale stap in het proces — en dat het licht en duurzaam is ontworpen.
3e prijs – Osage (€10.000):
“Wim”, de digitale Woo-informatiemanager, ondersteunt ambtenaren als virtuele collega. Wim helpt bij het doorzoeken van bronnen, lokaliseert relevante collega’s, vraagt toestemming voor het raadplegen van mailboxen en vat de gevonden informatie samen in een duidelijke mail aan de burger. De jury vond het een origineel en praktisch idee dat ambtenaren veel werk uit handen kan nemen.
Alle prijzen omvatten begeleiding en ondersteuning bij implementatie binnen een overheidsorganisatie.
Foto-impressie
Duik in de beelden en beleef de creativiteit, samenwerking en energie van Terminal WOO!
Teamfoto’s
Bekijk hier alle teamfoto’s – samen met minister Frank Rijkaart en CIO Rijk Art de Blaauw.
Aftermovie: de sfeer van Terminal WOO in beeld
Benieuwd naar de energie van de hackathon? In de aftermovie zie je hoe deelnemers samenwerkten, ideeën vorm kregen en het event tot leven kwam. Van intensieve werksessies tot de feestelijke prijsuitreiking – alles komt voorbij in deze korte terugblik.
Podcasts
I-talk: In gesprek met Tanja van Burgel
Tijdens de hackathon Terminal WOO onderzochten tien teams hoe de Wet open overheid beter uitvoerbaar kan.
Podcast-host Monique Barnhoorn spreekt in deze aflevering van I-talk met Tanja van Burgel, directeur Digitalisering en Informatisering (D&I) en plaatsvervangend CIO bij het ministerie van Financiën. Zij is nauw betrokken bij de Nationale Digitaliseringsstrategie (NDS) en jureerde zowel deze als de vorige editie van de hackathon.
Hoe beoordeelt zij de creativiteit en toepasbaarheid van de ideeën? En wat maakt een concept tot een overduidelijke winnaar?
I-talk: Terugblik op Terminal WOO
In de tweede aflevering blikt Monique samen met dagvoorzitter Jolein Baidenmann, plaatsvervangend directeur Open Overheid, terug op een inspirerend evenement.
Met jurylid Giulietta Marani, programmadirecteur bij ICTU, bespreekt ze de inzendingen van de teams en wat hen opviel in de aanpak en uitvoering. En hoe is het om als team te winnen? Dat vertelt Rens Dommerholt, die namens het winnende team het woord voert.
Verslag
Terugblik: Hackathon Open Overheid ‘Terminal Woo’
Op 31 oktober en 1 november 2025 transformeerde de Fokker Terminal in Den Haag tot Terminal Woo, voor een tweedaagse hackathon. Tien verschillende teams werkten hard en lang aan dezelfde vraag: Hoe maken we de Wet open overheid (Woo) werkzamer voor ambtenaren?
De teams hadden de ruimte in de Fokker Terminal. Op alle tafels lagen kabels en hardware, van bescheiden laptops tot en met riante iMacs. Ernaast stond een analoog flipboard voor het uitwerken van ideeën. Voor de officiële start om 10 uur was het rustig in de hal en de sfeer gemoedelijk. Naarmate de starttijd naderde steeg de spanning: iedereen had zin in de komende twee dagen.
Woo-waakvlam
Innovatiemanager Marc Minnee sprong op het podium als startsignaal. Hij noemde de Wet open overheid (Woo) een van de pijlers van de democratie. “Woo-verzoeken zijn helaas vaak lastig en tijdrovend. Hoe kunnen wij de ambtenaar helpen het Woo-verzoek werkbaarder te maken?” Jolein Baidenmann, plaatsvervangend directeur Open Overheid en dagvoorzitter, sprak over de Woo als de waakvlam van de democratie. “Als de open overheid wegvalt schuiven we op naar een autocratie.” Helaas is de wet stroef in de uitvoering en informatie is voor ambtenaren niet of moeilijk te vinden. Jolein hoopte op een oplossing die de afhandeling versnelt en een zoektocht die meer oplevert dan een lijst met bronnen.
Rattenprobleem
Met een druk op een grote rode knop en een luid “WOO WOO” van het publiek werd de hackathon officieel geopend. De eerste spreker was technologiefilosoof Martijn Aslander over zijn rattenprobleem in Haarlem, een beeld dat menig team het hele evenement is bijgebleven. Omdat een wethouder Martijn beschuldigde van leugens, besloot hij een AI-kanon in te zetten. Met ChatGTP genereerde hij een volledig Woo-verzoek met 50 vragen. Hij kreeg als antwoord 167 niet-machineleesbare pdf’s terug. Hij is nu AI-tools Claude en Gemini aan het leren die te analyseren en overweegt een Woo-verzoek voor de 50 grootste steden over hun rattenbestrijdingsbeleid. Het punt dat hij wilde maken is dat de burger veel beter bewapend is om Woo-verzoeken in te dienen dan dat de ambtenaar dat is om ze te beantwoorden.
Zonlicht
De volgende spreker was Guido Enthoven van het Instituut Maatschappelijke Innovatie. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar de Woo, ook in opdracht van het ministerie van BZK, onder andere naar de informatiebehoefte van burgers en journalisten. Guido volgde met een feitelijk en inhoudelijk verhaal over de Woo en een les over de reinigende werking van zonlicht. “Als de bonnetjes openbaar zijn declareren we minder.” Hij legde uit dat met name burgers en journalisten verzoeken indienen, dat actuele thema’s favoriet zijn en onderwerpen die mensen persoonlijk raken. Hij pleitte voor gerichte actieve openbaarmaking. “Mijn aanbeveling is dat ministeries eens per jaar starten met één groot dossier en dat ieder kwartaal bijwerken.”
Concepten klaar en gaan
Dankzij al deze inspirerende woorden en een goede voorbereiding hadden de teams al vrij snel hun concepten klaar. Van tevoren had het organiserend team (Monique Barnhoorn, Noortje Jansen, Marc Minnee) hen voorzien van veel informatie over de werking van de Woo en de uitdagingen die bij de uitvoering horen. Ook de spelregels waren luid en duidelijk gecommuniceerd.
In de concepten viel op dat er veel aandacht was voor het visualiseren van de voortgang voor ambtenaar en de Woo-indiener, het centraliseren van informatie en het benutten van de kracht van verzoeken die al afgehandeld zijn: die zijn openbaar en al zwartgelakt. Het was duidelijk dat iedereen goed had geluisterd naar de sprekers. Een paar teams volgden een afwijkend pad, maar daarover later meer.
Olietanker overheid
Aan het eind van de middag werd iedereen verrast door een bezoek van demissionair minister Frank Rijkaart (BZK), samen met Art de Blaauw van CIO Rijk. Zij hadden zichtbaar zin in het bezoek en namen de tijd om alle teams te spreken en met hen op de foto te gaan. “Hoe opener de overheid, hoe beter het is voor het vertrouwen,” zei de minister op het podium. Gevraagd naar zijn recente ervaringen met Woo-verzoeken als gedeputeerde, haalde hij glimlachend de gevoelens van frustratie op die hij toen voelde. Verbetering is nodig. “De hackathon is een goed instrument voor de logge olietanker die de overheid is”, zei hij. Zijn advies aan de teams was vooral Europese tools te ontwikkelen voor Europa, dat vergroot de kans dat de Nederlandse overheid ze adopteert.
Fysieke verzorging
De sprekers vertrokken en lieten de teams achter om te werken. Zij brachten de avond en de nacht werkend door, op slaapmatjes in de gangen of op de bank bij teamleden thuis. Om 7 uur stond het ontbijt klaar en een Qigong-sessie. De fysieke mens werd tijdens de hackathon sowieso goed verzorgd met voldoende eten, drinken en stoelmassages.
Ideeën realiseren
De verrassing van de zaterdagochtend was Jacqueline Rutjens, directeur Open Overheid en dagvoorzitter van de hackathon Terminal Zoo in mei. “Ik houd van hackathons omdat ze goede en gekke ideeën opleveren.
Maar het wordt pas echt leuk wanneer die ideeën ook worden opgevolgd.” En dat worden ze, want deze hackathon is ook een innovatieve vorm van inkoop. De aanbestedingsregels hoorden bij de spelregels waarmee de teams van tevoren akkoord waren gegaan. Voordat Jacqueline bij de teams langsging om hun ideeën te horen, sprak zij op het podium haar zorgen uit over de Woo. “Ik ben bang dat de Woo wordt opgeheven als we geen goede werkvorm vinden.” Dat legde ongetwijfeld nog wat meer druk op de schouders van de teams. Gelukkig is er ook hoop, want het programma Open Overheid werkt aan de digitale autonomie van de Nederlandse overheid en een plan voor een werkomgeving van de toekomst. “Zodat we als overheid weerbaarder worden en responsiever.” Dat vraagt om investeren in Nederlandse ideeën en die transformeren tot echte producten en diensten. “De hackathon als frontrunner van de digitale weerbaarheid!” Marc vond het een prachtig idee.
Showtime!
Naarmate de eindtijd dichterbij kwam, nam bij sommige teams de spanning af omdat ze klaar waren. Bij anderen nam die juist toe omdat de pitch nog niet perfect was. Ondertussen wandelden familieleden binnen, collega’s en prominenten. Teamleden namen plaats bij het podium en gaven elkaar nog wat bemoedigende duimen omhoog. De grote klok boven het podium telde af… en “WOO! WOO!”, het was showtime!
De pitches
OpenGov (UvA) bouwde ‘Zoek en Verrijk’ dat ambtenaren helpt een compleet antwoord te geven op een Woo-verzoek, wat het aantal bezwaren vermindert. Het AI-tool verbreedt de zoektocht en zorgt dat alle genoemde documenten in de bronnenlijst ook echt meegestuurd worden. Ook beschrijft het AI-tool waarom de documenten antwoord geven op de vraag van de Woo-indiener.
UTF wilde het Woo-verzoek specifieker beantwoorden, zodat de ambtenaar minder documenten moet anonimiseren. Een semantisch AI-tool analyseert het Woo-verzoek op sleutelwoorden en groepeert die, bijvoorbeeld in thema’s, documentsoorten en/of tijdsvakken. Dan rangschikt het tool ze naar relevantie. De ambtenaar kan nu de Woo-verzoeker duidelijk vragen welke deelinformatie hij wel en niet wil ontvangen.
Gradient richtte zich op de zienswijze in het Woo-proces. Iedere persoon en partij die genoemd wordt in een document dat mogelijk openbaar wordt, moet daarover geïnformeerd worden. Bij grote verzoeken praten we over honderden partijen. Een klein taalmodel identificeert mogelijke entiteiten (en hun contactgegevens) in documenten. De ambtenaar controleert eenvoudig of dit klopt.
Innovattic bouwde het AI-tool WOOSH dat het Woo-proces volgt en daar slimmigheden aan toevoegt, zoals een voortgangsmonitor.
Maar WOOSH vergelijkt ook nieuwe Woo-verzoeken met bestaande en rangschikt gevonden documenten naar relevantie. Bij niet-openbare (ongelakte) documenten vermeldt het de bron en de contactgegevens, dat verkort zoektijd. De ambtenaar maakt selectie en verstuurt die met een e-mailsjabloon, waarin staat waarom de documenten relevant zijn.
Team Thoughtful Oasis streefde naar minder Woo-verzoeken en creëerde het informatieverzoek. Mensen stellen hun vraag in een centraal portaal, waar een AI-tool in B1-taal wedervragen stelt om de vraag te preciseren. Zo ontstaan deelvragen die worden beantwoord uit openbare bronnen. De voortgang wordt duidelijk bijgehouden zodat de vrager weet waar hij aan toe is. Wil de informatiezoeker toch meer, dan kan hij alsnog kiezen voor het indienen van een Woo-verzoek in datzelfde portaal.
Osage creëerde Wim, de Woo-informatiemanager, de nieuwe collega van iedere ambtenaar. Op de achtergrond doorzoekt Wim beschikbare bronnen op basis van de informatie in het Woo-verzoek. Hij vindt experts in de organisatie en zet die in een team. Hij vraagt toestemming om een mailbox te doorzoeken als dat nodig is en doet dat na akkoord. Hij vat alle gevonden informatie samen in een e-mail, waarin hij uitlegt waarom de bijgevoegde documenten het Woo-verzoek beantwoorden.
Techletes bouwde een opschaling van het notificatiesysteem van de gemeente Amsterdam waarmee zij de afhandelingstijd van Woo-verzoeken halveerde. Hun modulaire Woo-Hub is een cockpit voor casemanagers, die het werk uitzetten in de organisatie en hiermee de voortgang monitoren. Het hele proces is in beeld, ook voor de indiener van het Woo-verzoek. AI helpt met het analyseren en rangschikken van de bronnen. Duurt een stap te lang, dan stuurt Woo-hub notificaties.
Humanoids maakte het portaal Woo-flow, waarin alle Woo-verzoeken binnenkomen en worden afgehandeld. Eén portaal dwingt rijksambtenaren tot dezelfde manier van werken en informatie verzamelen. De inhoud van documenten is te bevragen met een AI-tool, dat alvast openbare bronnen doorzoekt op antwoorden wanneer een nieuw Woo-verzoek binnenkomt. Voortgang is visueel gemaakt. Ambtenaren kunnen nieuwe bronnen toevoegen.
Fuse AI bouwde een opensource Woo-verzoekstraat, een digitale representatie van het Woo-proces waar nieuwe en bestaande oplossingen op kunnen aansluiten. Ieder Woo-verzoek krijgt een track&trace-code zodat de voortgang door de straat makkelijk is te volgen voor ambtenaar en Woo-verzoeker.
Milvum maakte de Woo-Wijzer, een plug-in voor het automatiseren van zoekprocessen op bestaande rijksplatformen, zodat ambtenaren snel en goed de juiste informatie vinden. Een AI-tool doorzoekt bronnen, vat de inhoud samen en geeft een waarschijnlijkheidspercentage voor een match met het Woo-verzoek. De ambtenaar kan chatten met het tool over de inhoud van de zoekresultaten.
De uitslag
De jury bestond uit voorzitter Jolein Baidenmann, Carla Weber, Giulietta Marani, Tanja van Burgel en Jan Gudde. En ze werd zelf ook nog onder druk gezet door de organisatie, zodat niemand lang hoefde te wachten op de uitslag. Wat bleek: afwijkende concepten werden beloond.
– De derde prijs ging naar ‘Wim’ van Osage omdat het idee zo origineel was. “Als dit werkt, kan het ambtenaren heel veel opleveren,” concludeerde de jury.
– De tweede prijs was voor het team dat zich als enige op het proces ‘zienswijze’ had gericht. De jury zag nog wel wat uitdagingen in het concept van Gradient, maar had er tegelijkertijd alle vertrouwen in.
– De winnaar van de hackathon Terminal Woo werd geprezen om de ordening die zij aanbrachten in het Woo-proces. “We vonden het leuk dat dit team rekening hield met de verschillende capaciteiten van ambtenaren en dat het probeert Woo-verzoeken te voorkomen.” En met die woorden mocht het team Thoughtful Oasis de hoofdprijs in ontvangst nemen. Rens Dommerholt nam het woord namens het meertalige team. “De vorige keer dat wij iets wonnen kregen we een UberEats-bon van 500 euro, dus dit is heel tof.” Daarna, serieuzer: “Iedereen is ons team is dit bedrijf gestart om iets goeds te doen en wij hopen hiermee ook een steentje bij te dragen.”